Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 hiện là loại máy bay chiến đấu tiên tiến nhất trên thế giới. Các đặc điểm tính năng của nó được bao quát bằng “4 chữ S” là: Khả năng tuần tra tốc độ siêu âm (Supercruise), tính năng tàng hình cao (Stealth), siêu cơ động (Super-maneuverability) và có hệ thống điện tử hàng không ưu việt (Superior Avionics).
Bài viết trên Military Factory liệt kê 10 loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đã được công bố, trong đó có loại đã được đưa vào sử dụng, có loại sắp hoàn thiện, cũng có loại mới chập chững bắt đầu, tương lai còn chưa xác định được. Hiện nay, chiếc máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 duy nhất đã được vào sử dụng là máy bay chiến đấu tàng hình F-22 Raptor của Mỹ (trên thực tế F-35A của Mỹ cũng đã được đưa vào sử dụng).
1. Máy bay chiến đấu F-22 của Mỹ
F-22 là loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đầu tiên được chính thức sử dụng trên thế giới, nó được không quân Mỹ đưa vào trong biên chế từ năm 2005. Hiện nay, F-22 được coi là loại máy bay chiến thuật có tính năng toàn diện nhất, công nghệ tiên tiến nhất trong số các máy bay chiến đấu hiện nay. Tính đến khi ngừng sản xuất tháng 12-2011, Mỹ đã chế tạo tổng cộng 195 chiếc F-22 Raptor nhưng do sự cố kỹ thuật, thực tế không quân Mỹ chỉ nhận 187 chiếc.
Là loại máy bay chiến đấu thế hệ 5 duy nhất hiện đang sử dụng trên thế giới, hiện nay, đối thủ của F-22 chính là các hệ thống kỹ thuật nội bộ tuy tiên tiến những hết sức phức tạp của nó. Tuy nhiên, do giá cả quá đắt (lên đến tầm 350 triệu USD/chiếc) nên hiện quân đội Mỹ đã ngừng sản xuất loại chiến đấu cơ này, biến nó trở thành loại chiến đấu cơ có chu kỳ sản xuất ngắn nhất trong lịch sử phát triển của không quân Mỹ.
2. Máy bay chiến đấu F-35 “Lightning II” của Mỹ
F-35 “Lightning II” là loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của Mỹ, áp dụng mô hình mang tính kinh tế, kết hợp công nghệ tàng hình kiểu mới và hệ thống xử lý trên máy tính tiên tiến. Loại máy bay này có 3 phiên bản: Loại cất hạ cánh trên đường băng thông thường F-35A, loại cất cánh trên đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOL/VTOL) F-35B và loại sử dụng trên tàu sân bay F-35C.
F-35 bay thử chuyến đầu tiên vào ngày 15-12-2006. Hiện nay, nó chưa được coi là biên chế chính thức vì 2 phiên bản F-35B và F-35C chưa hoàn thiện, nhưng trên thực tế phiên bản F-35A đã sản xuất hàng loạt được hơn 100 chiếc và trang bị cho 1 số căn cứ không quân Mỹ. Dự kiến, đến năm 2016, tất cả các phiên bản F-35 sẽ được biên chế chính thức trong lực lượng không quân Hoa Kỳ.
3. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 Sukhoi PAK FA T-50 của Nga
T-50 là loại máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 do hãng Sukhoi của Nga nghiên cứu, chế tạo trong kế hoạch phát triển “Máy bay chiến đấu tiền tuyến tương lai” (PAK FA). Xét toàn diện, T-50 của Nga kém hơn F-22 của Mỹ về tính năng tàng hình nhưng nó lại trội hơn ở khả năng cơ động. T-50 được các chuyên gia đánh giá là đối thủ số 1 của F-22, nhỉnh hơn F-35 một chút.
T-50 bay thử lần đầu tiên vào ngày 29-01-2010 và ra mắt công khai tại Triển lãm hàng không quốc tế Moscow 2011 (MAKS-2011). Với chương trình chế tạo T-50 đã sắp hoàn thiện, Nga đã phá vỡ thế độc tôn của Mỹ về máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, chiếm vị trí thứ 2 trong “Câu lạc bộ thế hệ 5” trên thế giới. Hiện nay, chương trình PAK FA được đánh giá là có hiệu quả hơn cả chương trình phát triển F-35 của Mỹ. Dự kiến, T-50 sẽ được sản xuất hàng loạt vào năm 2016.
4. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 J-20 của Trung Quốc
J-20 là máy bay chiến đấu tàng hình hạng nặng thế hệ thứ 5 của Trung Quốc. Tuy tính năng của nó chưa hình thành đủ, nhưng sơ bộ đánh giá nó cũng có đầy đủ các tiêu chí của 1 máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 như: Tính năng tàng hình, tốc độ bay tuần siêu âm, tính năng cơ động tốt…Tuy nhiên, nó có hạn chế là thiết kế theo bố cục máy bay chiến đấu truyền thống.
J-20 có kích thước lớn hơn F-22 và T-50. Điều này cho thấy 2 khả năng trái ngược nhau. Một là, thiết kế bố cục bên trong của J-20 không khoa học, kích thước các thiết bị cồng kềnh dẫn đến kích thước máy bay lớn hơn các loại chiến đấu cơ khác; Hai là, nếu thiết kế tối ưu, nó sẽ có không gian nội bộ lớn hơn, đồng nghĩa với mang theo được nhiều bom đạn hơn.
J-20 bắt đầu bay thử chuyến đầu tiên vào ngày 11-01-2011, dự kiến đến giai đoạn 2017-2019 nó mới hoàn tất phát triển về tính năng tác chiến, thời gian biên chế chính thức sau năm 2020.
5. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 J-31 của Trung Quốc
J-31 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 loại 2 động cơ, 1 chỗ ngồi hạng trung hiện đang nghiên cứu, phát triển của Trung Quốc. J-31 cũng mang những đặc điểm tàng hình tiêu biểu của một loại máy bay chiến đấu thứ 5. Về ngoại hình và kích cỡ, nó cũng tương đương với F-35 nên 1 số người gọi nó là “Anh em song sinh của F-35”.
Một số hình ảnh trên mạng thể hiện, rất có khả năng J-31 sẽ sinh thêm 1 biến thể với chức năng tiêm kích hạm, dùng trong tàu sân bay tương lai của Trung Quốc. Tuy nhiên, J-31 mới bắt đầu bay thử chuyến đầu tiên vào ngày 31-10-2012, thời gian để hoàn thiện các tính năng còn rất dài. Hiện nay, ngay cả các chuyên gia Trung Quốc cũng không ai dám chắc về khoảng thời gian nó sẽ được đưa vào trong biên chế của lực lượng không quân.
6. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 KF- X của Hàn Quốc
KF-X là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 do Hàn Quốc và Indonessia liên hợp sản xuất, trong đó Hàn Quốc chịu trách nhiệm chính, còn Indonesia là đối tác phát triển. Hiện KF-X đang trong giai đoạn nghiên cứu, phát triển ban đầu, dự kiến đến năm 2021 KF-X mới bắt đầu bay thử, tương lai của nó chưa có gì là chắc chắn.
7. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 ATD-X Shinshin của Nhật Bản
ATD-X Shinshin là loại máy bay chiến đấu thế hệ 5 do Nhật Bản tự lực nghiên cứu, sản xuất. Nguyên mẫu mô hình của nó lần đầu tiên được công khai vào năm 2005, nguyên mẫu thử nghiệm được hoàn tất năm 2010, dự kiến đến năm 2014 ATD-X Shinshin sẽ bay thử chuyến đầu tiên, thời gian được biên chế chính thức khoảng năm 2020.
8. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 AMCA của Ấn Độ
Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 (hay còn gọi là “máy bay chiến đấu tiên tiến hạng trung”) AMCA do Ấn Độ tự lực nghiên cứu, phát triển, nhằm mục đích nghiên cứu, chế tạo một loại máy bay chiến đấu tàng hình đa năng thế hệ thứ 5 với 2 động cơ và 1 chỗ ngồi. Một mô hình thử nghiệm trong hầm gió của loại máy bay chiến đấu hạng trung này đã được ra mắt vào năm 2009, tại triển lãm hàng không Bangalore.
9. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 TFX của Thổ Nhĩ Kỳ
TFX là loại máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 do Thổ Nhĩ Kỳ nghiên cứu, chế tạo. Kế hoạch ban đầu là loại máy bay này sẽ được đưa vào sử dụng sau năm 2020 nhưng hiện nay chương trình chế tạo đang phát triển rất chậm, có rất ít thông tin về tiến độ phát triển của dự án.
10. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 Sukhoi/HAL FGFA
Sukhoi/HAL FGFA là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 do Nga và Ấn Độ hợp tác phát triển, trong đó Nga chịu trách nhiệm về phát triển công nghệ, còn Ấn Độ đầu tư kinh phí. Sukhoi/HAL FGFA là phiên bản xuất khẩu được Nga chế tạo riêng cho không quân Ấn Độ dựa trên nguyên mẫu của Sukhoi PAK FA T-50. Dự kiến, vào đầu năm tới, loại máy bay chiến đấu thế hệ 5 thứ 2 của Ấn Độ sẽ chính thức bay thử chuyến đầu tiên.
