Dân lập bát hương quanh cổng cty Thiên Lộc

18 bát hương bao vây cổng nhà máy

Mấy năm trở lại đây, trên nhiều tờ báo đã đăng tải không ít không tin về cái gọi là “làng ung thư” ở nhiều địa phương khác nhau trong cả nước. Nạn nhân đều là những người dân sống đời ở kiếp nhiều năm, qua nhiều thế hệ. Từ một vùng đồng quê thanh bình, thoáng mát, trong chốc lát đã bị biến thành một khu vực đặc quánh khói bụi; nước thải công nghiệp không được xử lý xả ra khiến nhiều con sông, con suối, ao hồ, đồng ruộng bị ô nhiễm nặng…Và nay, lại xuất hiện một “làng ung thư” mới tại phường Phả Lại, thị xã Chí Linh (Hải Dương). Đó là khu dân cư Ngọc Sơn, nằm ngay cạnh ngã ba sông Lục Đầu Giang - một địa danh được ghi vào sử sách trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm phương Bắc của cha ông một thủa. 

Cổng công ty TNHH Thiên Lộc bị người dân đổ đất, đá, dựng lều, lập bát hương, ngăn không cho sản xuất tấm lợp

Ngày 22-10, PV có mặt tại ngã ba sông Lục Đầu Giang.

Hơn 20 người đã chết và 6 người đang lĩnh án “tử”. Đó thực sự là con số “khủng” về một “làng ung thư” mới mà chúng tôi vừa phát hiện tại dải đất ngã ba sông Lục Đầu Giang, thuộc địa bàn phường Phả Lại, thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương. 

Lục Đầu Giang giờ sôi động hơn, thuyền bè tấp nập qua lại ăn hàng; 2 bên bờ sông nhà nhà san sát; nhà máy, xí nghiệp mọc lên nhiều, kinh tế khởi sắc nhưng môi trường sống nơi đây đang có sự thay đổi. Trên nét mặt mọi người đều hiển hiện sự lo sợ về điều gì đó đã và đang đến.  

Tìm đến nhà máy sản xuất tấm lợp phi-brô-xi-măng (gọi tắt là tấm lợp AC) của công ty TNHH Thiên Lộc nằm giữa khu dân cư Ngọc Sơn, hiện đã tạm thời ngừng hoạt động. PV ghi nhận, cổng nhà máy bị chắn bởi hàng chục mét khối đất, đá. Bên trên đặt rất nhiều bát hương, một chiếc lều bạt theo kiểu dã chiến được dựng ngay bên cạnh, bên trong là một chiếc giường đôi cũ kỹ.

Khi thấy có người lạ dừng xe chụp ảnh, 2 bảo vệ trong nhà máy chạy ra cổng ngó nghiêng; còn một số người dân nhà gần đấy hướng mắt về phía người lạ, nghe ngóng.

Sau khi tiếp quản công ty Thiên Lộc đã tiến hành sửa chữa, nâng cấp dây chuyền sản xuất và nhà xưởng

Một chị phụ nữ nhà bán đồ giải khát bên đường mau miệng cho biết: “Người dân trong khu đã tiến hành đổ đất đá, bịt cổng nhà máy lại, không cho sản xuất do nhà máy sản xuất tấm lợp AC xả thải ra xung quanh, gây ô nhiễm môi trường. Và cũng bởi, thời gian gần đây, đã có nhiều người dân sống quanh nhà máy chết vì căn bệnh ung thư. Chính vì vậy, 18 bát hương được đặt trên đống đất kia là tượng trưng cho những người đã chết”.

Ngăn chặn nguồn ung thư

Trao đổi với PV, nhiều người dân đã khẳng khái bày tỏ quan điểm và cho rằng, công ty TNHH Thiên Lộc không phải đơn vị reo rắc căn bệnh ung thư cho nhân dân. Đơn vị này cũng chỉ mới tiếp quản lại cơ ngơi, nhà xưởng của Xí nghiệp liên doanh sản xuất tấm lợp phi-brô xi-măng Phả Lại - Đông Anh III (sau này chuyển tên thành Chi nhánh CTCP Đầu tư và xây dựng số 18). Công ty 18 sản xuất, kinh doanh tấm lợp AC từ năm 1994 và dừng hoạt động vào đầu năm 2011, sau khi người dân phát hiện ra chất thải nguy hại (chất amiăng)- tác nhân gây bệnh ung thư được thoát ra môi trường chung quanh, từ chính quá trình sản xuất tấm lợp gây ra. 

Hơn 20 người đã chết, 6 người đang lĩnh án "tử" khiến người dân bên dòng Lục Đầu Giang luôn sống trong sợ hãi

“Do công ty Thiên Lộc tiếp tục thực hiện sản xuất tấm lợp AC có sử dụng chất amiăng nên người dân khu Ngọc Sơn phải đấu tranh. Đấu tranh để có môi trường sống tốt hơn! Chúng tôi không muốn thế hệ con, cháu bị chết vì căn bệnh ung thư như bố, mẹ nó”- một người dân tên N.V.H nói. 

Ngày 19-1-2013, UBND phường Phả Lại có cuộc làm việc với công ty TNHH Thiên Lộc, yêu cầu phía công ty khi nào hoạt động trở lại phải báo trước cho UBND phường biết. Nhưng đến ngày 16-9, công ty Thiên Lộc tiến hành chạy thử cũng không hề có công văn thông báo cho UBND phường.

Quá trình chạy thử kéo dài từ ngày 16 đến ngày 21-9, khói, bụi bay vào trong khu dân cư Ngọc Sơn khiến một số người già tức ngực, khó thở, ho. Một số người dân thấy vậy đã kéo ra trụ sở đề nghị doanh nghiệp dừng hoạt động.

Đến ngày 14-10, UBND phường Phả Lại đứng ra tổ chức cuộc tiếp xúc, đối thoại giữa công ty TNHH Thiên Lộc với nhân dân khu Ngọc Sơn.

Tại cuộc đối thoại, phía công ty đưa ra một số văn bản được các cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương cấp phép… Và họ lý giải: chất amiang trắng không hề độc… Nhưng 100% nhân dân không tin, yêu cầu doanh nghiệp chuyển sang lĩnh vực khác hoạt động sản xuất; còn không thì di dời xưởng đi nơi khác. Kết thúc cuộc đối thoại, 2 bên không đi đến kết quả chung, phía UBND phường Phả Lại yêu cầu công ty TNHH Thiên Lộc tạm dừng hoạt động.

Do bức xúc trong cách xử lý, nên cuối giờ chiều cùng ngày người dân tiến hành đổ đất, đá, căng lều bạt, đặt bát hương chặn cổng công ty TNHH Thiên Lộc, ngăn không cho đơn vị này sản xuất tấm lợp AC, chờ cơ quan chức năng của tỉnh Hải Dương xuống giải quyết.

• Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), không có ngưỡng nào thật sự an toàn khi tiếp xúc với amiăng. Tất cả các dạng amiăng đều có thể gây ung thư và các bệnh trầm trọng khác cho con người, nhất là amiăng xanh và nâu. Trong khi đó, hầu hết các cơ sở sản xuất tấm lợp fibroximăng ở nước ta hiện nay đều sử dụng chất amiăng làm nguyên liệu…

• Mỗi năm, Việt Nam nhập khẩu trung bình trên 70.000 tấn amiăng, ước tính trên 95% dùng cho sản xuất tấm lợp fibroximăng. Cả nước hiện có khoảng 40 cơ sở sản xuất tấm lợp AC đang hoạt động, trong đó có 17 doanh nghiệp Nhà nước, với năng lực sản xuất khoảng 70 triệu m2 tấm lợp/năm. Điều đáng nói là rất ít cơ sở có công nghệ kín, hầu hết công nghệ của các cơ sở sản xuất tấm lợp AC đều rất lạc hậu. Với trình độ, công nghệ như vậy nên môi trường  ở nhiều cơ sở sản xuất tấm lợp fibro xi măng đang bị ô nhiễm.  

Kỳ 2: Xóm nghèo sơ xác vì căn bệnh ung thư