Đâm sập cầu Ghềnh, ai phải chịu trách nhiệm hình sự?

ANTĐ - Khoảng 10h ngày 20-3, chiếc sà lan lưu thông trên sông Đồng Nai theo hướng từ cầu Đồng Nai về TP Biên Hòa, khi qua cầu Ghềnh (cây cầu huyết mạch của tuyến đường sắt Bắc - Nam) đã đâm vào trụ cầu khiến cầu bị sập nhịp 2 và nhịp 3 (trong đó, nhịp 3 chìm xuống sông). Công an tỉnh Đồng Nai sau đó đã di lý Phan Thế Thượng (63 tuổi, chủ tàu), Trần Văn Giang (36 tuổi, quê Bạc Liêu), Nguyễn Văn Lẹ (28 tuổi, quê Sóc Trăng) từ Sóc Trăng về Đồng Nai để phục vụ điều tra.

Đâm sập cầu Ghềnh, ai phải chịu trách nhiệm hình sự? ảnh 1

Minh họa: Internet

Tại trụ sở cơ quan công an, chủ tàu đẩy Phan Thế Thượng khai nhận là lái tàu chính trong sáng 20-3, Giang và Lẹ (đều không có Giấy phép lái tàu) chỉ đi theo phụ. Ông Thượng điều khiển tàu đẩy sà lan khi đến phà Cát Lái, TP.HCM thì lên bờ đi công việc riêng, giao lại việc điều khiển tàu cho Giang. Giang là người trực tiếp điều khiển tàu đẩy sà lan, Lẹ là người phụ giúp, hỗ trợ lái cho Giang.

Đến cầu Ghềnh do Giang và Lẹ không có kinh nghiệm nên khi gặp dòng nước xoáy, cả hai đều không điều khiển được sà lan theo ý muốn để chui qua gầm cầu đã đâm vào chân cầu phía mép bên trái của sà lan và gây ra sự việc nói trên. Sau đó cả 2 đã bỏ trốn về quê.

Vấn đề đặt ra là trách nhiệm hình sự của chủ tàu Phan Thế Thượng như thế nào? Lái tàu Trần Văn Giang phạm tội gì và sẽ bị xử lý ra sao? Trong vụ việc này Nguyễn Văn Lẹ có phạm tội hay không? 

 Ý kiến bạn đọc:

Chủ tàu đã quá chủ quan

Theo tôi, trong vụ việc này chắc chắn không phải là lần đầu tiên chủ tàu Phan Thế Thượng giao sà lan cho Trần Văn Giang và Nguyễn Văn Lẹ điều khiển, bởi chủ tàu phải tin tưởng ở mức cao thì mới dám bỏ tàu để đi làm việc riêng. Tuy nhiên, dù tin tưởng Giang và Lẹ nhưng ông Thượng không lường trước hậu quả xảy ra khi chiếc sà lan đâm sập 2 nhịp của cầu Ghềnh.

Ông Thượng đã quá chủ quan khi để Trần Văn Giang và Nguyễn Văn Lẹ tự điều khiển tàu mà không có sự giám sát của mình, tuy nhiên ngay cả khi có sự giám sát thì hành vi cho Giang điều khiển tàu của ông Thượng vẫn vi phạm pháp luật. Trách nhiệm của ông Thượng là người gián tiếp gây vụ sập cầu vì đã để cho người này không có Giấy phép lái tàu điều khiển phương tiện dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Tôi cho rằng đã có đủ căn cứ để xử lý chủ tàu Phan Thể Thượng về tội Điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy theo Điều 215, Bộ luật Hình sự.

Nguyễn Văn Quốc (Cẩm Giàng - Hải Dương)

Phải áp dụng hình phạt cao nhất

Trần Văn Giang là người trực tiếp điều khiển tàu đẩy sà lan đâm sập cầu Ghềnh. Hành vi nguy hiểm cho xã hội và gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, làm tê liệt tuyến đường sắt, ảnh hưởng lớn đến đi lại của rất nhiều người dân và ngành đường sắt. Hành vi phạm tội của Giang còn phải xét đến tính chất tăng nặng do Giang chưa có Giấy phép lái tàu.

Theo tôi, Giang phải là người chịu trách nhiệm chính trong việc đâm sập 2 nhịp của cầu Ghềnh. Căn cứ theo Bộ luật Hình sự, hành vi của Giang đã có dấu hiệu phạm tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông thủy theo Điều 212. Mặc dù trong vụ việc này chưa xác định được thiệt hại về người nhưng do tính chất nghiêm trọng của vụ việc, thêm nữa, trong vụ án này, 2 đối tượng còn bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm,  do đó theo tôi cần phải áp dụng mức hình phạt cao nhất. 

Trần Thúy Hải (Ý Yên - Nam Định)

Phải xử lý về hành vi đồng phạm

Nguyễn Văn Lẹ tuy không phải là người trực tiếp lái tàu đâm sập cầu Ghềnh, tuy nhiên trong vụ việc này Nguyễn Văn Lẹ cũng phải chịu một phần trách nhiệm. Lẹ cũng là người được chủ tàu giao cho điều khiển tàu khi lên bờ, lẽ ra anh ta phải là người ý thức được việc mình chưa có bằng lái tàu và chưa có khả năng điều khiện phương tiện này.

Tuy nhiên, không những từ chối mà sau đó, Lẹ lại chính là người phụ giúp, hỗ trợ lái cho Giang nên khi tàu đẩy sà lan đâm sập cầu gây ra hậu quả nghiêm trọng thì Lẹ cũng có vai trò đồng phạm cùng với Giang. Do vậy theo tôi cũng cần phải xử lý Lẹ về hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông thủy theo Điều 212, Bộ luật Hình sự.

Vũ Đức An (Mỹ Tho - Tiền Giang)

 Bình luận của luật sư:

Qua lời khai ban đầu của các đối tượng đã xác định được chủ tàu cũng là lái tàu chính Phan Thế Thượng là người điều khiển tàu đẩy mang số hiệu SG-3745 đẩy sà lan SG-5984 đi từ tỉnh Tiền Giang đến TP Biên Hòa.

Trên đường đi, do có việc riêng nên Phan Thế Thượng đã giao lại cho Giang và Lẹ điều khiển tiếp tục đưa sà lan đến cầu Ghềnh thì xảy ra vụ việc. Như vậy, Giang và Lẹ là 2 người làm thuê, giúp việc cho Phan Thế Thượng trong việc lái tàu đẩy sà lan. Phan Thế Thượng biết Giang và Lẹ không có Giấy phép lái tàu (bằng lái) mà vẫn giao cho điều khiển phương tiện trên sông là hành vi rất nguy hiểm, vi phạm nghiêm trọng các quy tắc an toàn giao thông đường thủy được quy định tại Điều 8, Luật Giao thông đường thủy nội địa năm 2004.

Các hành bị cấm “Bố trí thuyền viên không đủ định biên theo quy định khi đưa phương tiện vào hoạt động; thuyền viên, người lái phương tiện làm việc trên phương tiện không có bằng, chứng chỉ chuyên môn hoặc bằng, chứng chỉ chuyên môn không phù hợp”. Thiệt hại xảy ra trong vụ việc này đặc biệt lớn về tài sản là do việc Phan Thế Thượng đã giao cho Giang và Lẹ không đủ điều kiện để lái tàu đẩy sà lan.

Do đó, hành vi của Phan Thế Thượng đã phạm tội Điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy. Tội phạm và hình phạt được quy định tại Điều 215, Bộ luật Hình sự với mức hình phạt cao nhất là bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Đối với lái tàu Trần Văn Giang, do Giang và Lẹ không có kinh nghiệm lái tàu và không có bằng lái để có thể hiểu các quy tắc điều khiển phương tiện giao thông đường thủy nên điều khiển chủ yếu bằng khả năng của bản thân tự nhận biết được qua công việc phụ giúp cho lái tàu chính. Khi xảy ra sự cố gặp dòng nước xoáy, cả hai đã không điều khiển được sà lan theo ý muốn chui qua gầm cầu nên đã đâm vào cầu gây sập nhịp 2 và nhịp 3 (trong đó, nhịp 3 chìm xuống sông).

Trần Văn Giang là người trực tiếp điều khiển phương tiện gây ra sự cố nên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy. Tội phạm và hình phạt được quy định tại Điều 212, Bộ luật Hình sự. Để truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 212, Bộ luật Hình sự thì cần phải xác định cụ thể hành vi của người điều khiển phương tiện đã vi phạm quy định Luật Giao thông đường thủy nội địa năm 2004. Thiệt hại nghiêm trọng xảy ra là dấu hiệu bắt buộc của trong cấu thành của tội phạm này.

Hành vi vi phạm chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại về tính mạng, thiệt hại nghiêm trọng về sức khỏe hoặc tài sản của người khác. Trong vụ việc này, căn cứ Luật Giao thông đường thủy nội địa, lỗi của người lái phương tiện đã vi phạm Nguyên tắc hoạt động giao thông đường thủy nội địa (Điều 4) và Phương tiện đi qua khoang thông thuyền của cầu, cống (Điều 43).

Giá trị thiệt hại sẽ được cơ quan giám định đánh giá mức độ thiệt hại để làm căn cứ xử lý người điều khiển phương tiện. Thông tư liên tịch số 09/2013/TTLT-BCA-BQP-BTP-VKSNDTC-TANDTC ngày 28-8-2013 Hướng dẫn áp dụng quy định tại Chương XIX của Bộ luật Hình sự về các tội Xâm phạm trật tự, an toàn giao thông quy định tình tiết gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo khoản 3, Điều 212, Bộ luật hình sự: “Gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ một tỷ năm trăm triệu đồng trở lên”.

Căn cứ theo Điều 212, Bộ luật Hình sự, Trần Văn Giang có thể chịu hình phạt mức cao nhất là phạt tù từ 7 năm đến 15 năm, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Đối với Nguyễn Văn Lẹ, tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy theo Điều 212, Bộ luật Hình sự đã quy định chỉ xử lý người nào trực tiếp điều khiển phương tiện giao thông đường thủy (người lái) vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường thủy gây hậu quả nghiêm trọng. Người phụ giúp lái tàu đẩy sà lan như hoa tiêu hướng dẫn chỉ đường không phạm tội.

Bởi lẽ, tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là loại tội phạm được thực hiện với lỗi vô ý. Do đó, người giúp sức cho lái tàu đẩy sà lan có lỗi thì cũng không thể xử lý về hành vi đồng phạm giúp sức với lái tàu về hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương tiện theo Điều 212, Bộ luật Hình sự.

Điều 20, Bộ luật Hình sự quy đinh về đồng phạm: “Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm”. Do vậy, trong vụ việc này phụ lái Trần Văn Lẹ không có căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện theo Điều 212, Bộ luật Hình sự. 

Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội)