Cựu Thủ tướng Moldova lĩnh án vì tham nhũng

ANTĐ - Ông Vlad Filat – cựu Thủ tướng Moldova bị bắt ngay tại phòng họp của Quốc hội hôm 15-10-2015, khi nước này đang trải qua cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc xét xử ông Filat trong một phiên tòa kín lại khơi mào cho các cuộc tranh luận gay gắt ở nước này.  

Cựu Thủ tướng Moldova lĩnh án vì tham nhũng  ảnh 1Cựu Thủ tướng Vlad Filat được dẫn vào phòng xử án

“Vụ trộm thế kỷ”

Hôm 27-6, Tòa án Kishinev, Moldova đã ra phán quyết đối với cựu Thủ tướng Vlad Filat về tội tham nhũng và lạm dụng quyền lực. Ông Filat sinh năm 1969, là Thủ tướng Moldova từ năm 2009 đến năm 2013, thủ lĩnh đảng Dân chủ Tự do Moldova (LDPM) từ tháng 12-2007 đến tháng 10-2015.

Cựu Thủ tướng Filat bị bắt ngày 15-10-2015. Theo lời khai của doanh nhân người Moldova - Thị trưởng thành phố Orhei, ông Ilan Shor (chồng của ca sĩ người Nga Zhasmin), ông Filat luôn giúp đỡ, che chở cho hoạt động kinh doanh của ông ta và đã nhận khoản tiền thù lao lớn. 

Vụ bắt giữ ông Filat diễn ra trong bối cảnh Moldova đang trải qua cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng. Người dân liên tục biểu tình ở Thủ đô Kishinev để phản đối về sự biến mất bí ẩn của 1 tỉ USD tại 3 ngân hàng Banca de Economii, Banca Sociala và Unibanca. Sự mất tích của khoản tiền này có thể được xếp vào một trong những vụ trộm ngân hàng lớn nhất thế giới và thường được gọi là “vụ trộm thế kỷ”. 

Việc bắt giữ cựu Thủ tướng Filat được thực hiện ngay tại phòng họp của Quốc hội, khi các đại biểu vừa bỏ phiếu bãi bỏ quyền miễn tố của ông và liền sau bài phát biểu của Tổng Công tố Moldova khi đó, ông Corneliu Gurin. Theo tuyên bố của ông Gurin tại phiên họp, cựu Thủ tướng Filat có dính líu đến việc các ngân hàng Moldova đã chuyển 1 tỷ USD cho các công ty nước ngoài…

Lời khai của ông trùm ngân hàng 

Vụ bắt giữ doanh nhân Ilan Shor 29 tuổi, một trong những người giàu nhất Moldova vào ngày 22-6-2016 cũng được dư luận đặc biệt quan tâm vì nó diễn ra chỉ vài ngày trước khi tòa tuyên án đối với ông Filat. Ông Shor là nghi phạm chính trong “vụ trộm thế kỷ”. 

Ilan Shor từng là Chủ tịch Hội đồng quản trị ngân hàng Banca de economii, tổ chức tài chính lớn nhất Moldova, nơi 1/3 số cổ phần thuộc sở hữu của nhà nước. Ngoài ra, ông ta còn kiểm soát 2 ngân hàng khác là Unibanca và Banca Sociala thông qua những người thân cận nắm giữ cổ phiếu của các tổ chức này. Tất cả 3 ngân hàng này đều đã bị tuyên bố phá sản và bị giải thể trong năm 2015.

Cái tên Ilan Shor đã xuất hiện trong các báo cáo của Kroll, công ty thám tử tài chính Mỹ được mời điều tra “vụ trộm thế kỷ” và trong hồ sơ các vụ án hình sự do Viện Công tố Moldova điều tra. Tháng 5-2015, ông này bị quản thúc tại nhà, tuy nhiên lệnh đó đã bị hủy bỏ. Sau đó, vào tháng 10-2015, ông Shor ra đầu thú và khai rõ những khoản hối lộ mà ông đã trao cho ông Filat. Tổng số “quà biếu” bằng tiền mặt và ô tô sang trọng là 250 triệu USD.  

Theo các nhà phân tích, cuộc điều tra “vụ trộm thế kỷ” sẽ tiếp tục đẩy nhiều đại diện khác của giới chính trị gia hàng đầu Moldova vào vòng lao lý, trong đó có cựu Thủ tướng Yury Lyanke (giai đoạn 2013-2015), cựu Phó Chủ tịch đảng LDPM Valery Strelets, cựu Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Dorin Dregutsan...

Ngày 27-6-2016, Tòa án Kishinev đã tuyên phạt ông Filat 9 năm tù. Ngoài ra, ông còn phải nộp 60.000 lei (khoảng 3.000 USD) tiền phạt và  phải bồi thường 15.500 lei (800USD) tiền án phí. Tòa cũng quyết định tịch thu tài sản của ông Filat gồm 4 chiếc ô tô (Porsche Cayenne, Toyota Land Cruiser 200 và 2 chiếc Volkswagen Touareg) và khối bất động sản của ông này.

Việc xét xử ông Filat trong một phiên tòa kín đã khơi mào cho các cuộc tranh luận gay gắt trong xã hội Moldova. Những người phản đối cho rằng hình phạt như vậy là quá nhẹ, trong khi những người ủng hộ lại tuyên bố sẽ khiếu nại lên Tòa án Nhân quyền châu Âu…