Cựu “quan tham” Bolivia bị bắt ở Mỹ vì thương vụ mua đạn hơi cay giá cao

• Vòng xoáy đáng báo động trên chính trường Bolivia
• Bolivia điều tra khả năng Thứ trưởng Nội vụ bị sát hại

Bộ trưởng Nội vụ Arturo Murillo cùng Tổng thống lâm thời Bolivia Jeanine Añez tại cuộc họp báo ở Thủ đô La Paz hôm 23-11-2019

Âm mưu thông đồng

Trước đó, Sergio Méndez, cựu Chánh văn phòng của ông Murillo đã bị bắt trong một phần cuộc điều tra liên quan đến nhà cung cấp thiết bị cho lực lượng an ninh có trụ sở tại Florida cùng với người cha vốn từng dính líu đến buôn lậu vũ khí ở Bolivia 2 thập kỷ trước.

Theo các nhà điều tra, Murillo, Méndez đã giúp một công ty có trụ sở tại Florida có được hợp đồng trị giá 5,6 triệu USD cung cấp hơi cay và thiết bị phi sát thương cho chính phủ của nữ Tổng thống Jeanine Áñez hồi năm 2019. Công ty đó thuộc sở hữu của Bryan Berkman, một người Mỹ gốc Bolivia. Hàng hóa được nhập từ Brazil, trị giá khoảng 3,3 triệu USD. Phần lớn khoản chênh lệch được cho là đã được sử dụng để điều phối các khoản hối lộ, trong đó có chuyển 700.000 USD tiền mặt cho Bolivia.

Theo đơn kiện, bằng chứng tổng hợp từ tin nhắn văn bản, email và hồ sơ ngân hàng cho thấy Méndez đã được đồng phạm yêu cầu viết thư cho nhà sản xuất hơi cay Brazil nhấn mạnh rằng chính phủ Bolivia sẽ chỉ mua sản phẩm của họ thông qua công ty thuộc sở hữu của Berkman.

Vào ngày 13-1-2020, Ngân hàng Trung ương Bolivia đã chuyển 5,6 triệu USD vào một tài khoản công ty của Bryan Berkman tại Mỹ. Cùng ngày, Bộ trưởng Nội vụ Murillo gặp Bryan Berkman ở Miami và mở tài khoản ngân hàng với số tiền gửi 10.000 USD. Tuy nhiên, giao dịch chuyển tiền từ chính phủ Bolivia đã bị từ chối, khiến Méndez phải gửi email từ tài khoản chính phủ của mình đến ngân hàng Mỹ để thử nhưng không thành. Vài tuần sau khi bị chặn, nhóm này tiếp tục làm việc với một ngân hàng khác của Mỹ.

Trong vụ việc này, 3 công dân Mỹ cũng đã bị Bộ Tư pháp bắt ở Florida và Georgia. 3 người này bị cáo buộc đã rửa các khoản thanh toán thông qua các tài khoản ngân hàng ở Florida và Bolivia và đưa tiền mặt cho ông Murillo cùng Chánh văn phòng Mendez.

Thông điệp chống tham nhũng

Ông Murillo 57 tuổi là một trong những gương mặt nổi bật trong chính phủ của nữ Tổng thống Jeanine Áñez, được thành lập vào tháng 11-2019 sau khi Tổng thống Evo Morales từ chức do các cuộc biểu tình bạo lực phản đối việc tái đắc cử nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp của ông.

Trong sự nghiệp của mình, Bộ trưởng Arturo Murillo có tiếng về các hành động khiêu khích cực hữu. Với tư cách là một nghị sĩ, ông ủng hộ lệnh cấm phá thai khi từng nói rằng phụ nữ muốn phá thai, hãy nhảy từ một tòa nhà 5 tầng xuống đất. Khi làm Bộ trưởng Nội vụ, ông gọi những người chống đối là “những kẻ khủng bố nghiện ma tuý”, chủ trương cho phép cảnh sát sử dụng bạo lực với người biểu tình dẫn đến hàng chục người thiệt mạng.

Ông ta cũng khoe khoang về cuộc gặp đại diện CIA khi đến Washington gặp các quan chức cấp cao trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump, những người ban đầu coi việc bà Áñez lên nắm quyền là cơ hội để cải thiện mối quan hệ song phương vốn trở nên thù địch dưới thời cựu Tổng thống Morales. Nhưng cuộc đàn áp của nhà cầm quyền Bolivia khi đó đã phản tác dụng. Gần 1 năm sau, đồng minh của ông Morales, Luis Arce, đã trúng cử, khởi động thủ tục pháp lý đối với bà Áñez và các quan chức trong chính phủ ngắn ngủi của bà.

Hôm 26-5, người kế nhiệm ông Murillo là Bộ trưởng Nội vụ Eduardo del Castillo cho biết, chính phủ sẽ đề nghị Mỹ dẫn độ cựu Bộ trưởng Murillo và ông Sergio Méndez, cựu Chánh văn phòng của ông này, để họ có thể đối mặt với công lý tại quê nhà. Nhà chức trách Bolivia cũng bắt giữ một người họ hàng của ông Murillo khi ông ta đang rút tiền và tài sản từ một két bảo mật tại một ngân hàng ở thành phố Cochabamba do ông Murillo đứng tên.

“Murillo đã trở thành nhân vật chủ chốt trong chiến dịch thanh trừng của chính phủ Bolivia hiện tại. Việc bắt giữ ông ấy là một thông điệp quan trọng rằng cộng đồng quốc tế không thể dung thứ cho nạn tham nhũng và lạm dụng tràn lan”, ông Kathryn Ledebur, Giám đốc Mạng thông tin Andean có trụ sở tại Bolivia cho biết.