- Bộ Tư pháp Mỹ "đấu" thẩm phán liên bang để bảo vệ Tổng thống Trump
- Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ: "Tôi xin nhận hoàn toàn trách nhiệm"
- Tòa phúc thẩm Mỹ bác yêu cầu tiếp tục thực hiện lệnh cấm người Hồi giáo
Các cuộc biểu tình phản đối lệnh hạn chế nhập cư của ông Trump diễn ra tại nhiều sân bay
Phiên điều trần nảy lửa
Tại Tòa phúc thẩm liên bang số 9, 3 thẩm phán liên bang nghe tranh luận gồm Michelle Friedland – người chủ trì, William Canby và Richard Clifton. Bên cạnh đó, còn có Noah Purcell, luật sư bang Washington, đại diện cho 2 bang Washington và Minnesota phản đối sắc lệnh hạn chế nhập cảnh của Tổng thống Trump, trong khi cố vấn đặc biệt August Flentje đại diện cho Bộ Tư pháp Mỹ.
Câu hỏi trung tâm trong buổi điều trần là thẩm phán liên bang James Robart, ở Seattle, bang Washington, có lạm quyền hay không khi phán quyết yêu cầu hoãn thi hành sắc lệnh di trú mới trên phạm vi toàn quốc. Trước đó, ngày 27-1, Tổng thống Donald Trump ban hành sắc lệnh cấm công dân từ 7 nước gồm Iran, Iraq, Libya, Somalia, Sudan, Syria và Yemen nhập cảnh vào Mỹ trong 90 ngày, ngừng vô thời hạn đối với người tị nạn Syria và ngừng tiếp nhận trong 120 ngày toàn bộ người tị nạn, để bảo đảm an ninh quốc gia. Tuy nhiên, sắc lệnh này dấy lên nhiều cuộc phản đối trong và ngoài nước Mỹ.
Tại phiên điều trần hôm 7-2, luật sư August Flentje vẫn cho rằng, lệnh cấm là một “sự tạm dừng” đối với các công dân tới từ những quốc gia có “mối đe dọa đặc biệt”. Ông Flentje cũng nhấn mạnh, 7 quốc gia trên đã có “sự hiện diện khủng bố đáng kể” hoặc là “nơi trú ẩn an toàn của chủ nghĩa khủng bố”.
Theo luật sư này, hành động của Tổng thống Trump là phù hợp với hiến pháp. Trong khi đó, hai bang Washington và Minnesota trong văn bản dài 28 trang đã đưa ra 5 lập luận chính, khẳng định quyết định đình chỉ thực thi của thẩm phán Robart là hoàn toàn nằm trong thẩm quyền của ông này.
Ông Noah Purcell - đại diện cho hai bang Washington và Minnesota, đề nghị tòa bác kiến nghị từ Bộ Tư pháp. Ông còn nêu ra những tổn hại không thể khắc phục khi thực hiện lệnh cấm như gia đình bị chia tách, những người thường trú không thể ra nước ngoài, thiệt hại doanh thu thuế.
Liên quan đến câu hỏi của thẩm phán Richard Clifton về luật hạn chế nhập cư có phân biệt đối xử với người Hồi giáo hay không, ông Noah Purcell nói rằng đã có nhiều bằng chứng về ý định phân biệt đối xử trong trường hợp này.
Ông Purcell trích dẫn, thông cáo trong chiến dịch tranh cử trước đây của ông Trump đã nói về một lệnh cấm người Hồi giáo. Ông cũng dẫn lại những tuyên bố của một trong các cố vấn của tổng thống, Rudy Giuliani, người nói ông được yêu cầu tìm cách để lệnh cấm người Hồi giáo ban hành hợp pháp.
Thẩm phán Friedland cho rằng, nếu sắc lệnh của ông Trump vi phạm quy định của Hiến pháp về cấm phân biệt tôn giáo, tòa hoàn toàn có thể ngăn chặn lệnh này.
Kết thúc phiên điều trần, phát ngôn viên của Tòa phúc thẩm liên bang số 9 cho biết, phán quyết có thể sẽ được đưa ra trong tuần này. Truyền thông Mỹ nhận định lý lẽ nghiêng về 2 bang Washington và Minnesota.
Hệ thống tam quyền phân lập tại Mỹ
“Cuộc chiến pháp lý” giữa thẩm phán liên bang và Tổng thống Donald Trump về sắc lệnh hạn chế nhập cư bắt nguồn từ sự cân bằng quyền lực trong hệ thống tam quyền phân lập của Mỹ. Theo đó, Quốc hội nắm quyền lập pháp, Tổng thống nắm quyền hành pháp, Tòa án tối cao và các tòa án cấp dưới nắm quyền tư pháp.
Hệ thống tòa án liên bang Mỹ có 3 cấp độ, gồm: tòa án địa phương (tòa sơ thẩm), tòa án khu vực (cấp phúc thẩm thứ nhất) và tòa án tối cao (cấp phúc thẩm cao nhất). Các tòa này có quyền thẩm định một đạo luật hoặc một quy định nào đó của chính quyền, thông qua các vụ kiện. Trong trường hợp sắc lệnh hạn chế nhập cư của Tổng thống Trump, bang Washington và Minnesota là nguyên đơn.
Ông Robart được Tổng thống George W. Bush bổ nhiệm làm thẩm phán liên bang năm 2004. Ông làm việc tại tòa quận Tây Washington – tòa án liên bang cấp thấp nhất. Tuy ở cấp thấp nhất nhưng đây vẫn là tòa liên bang nên phán quyết của ông có hiệu lực trên toàn quốc. Nếu chính quyền Tổng thống Trump muốn kháng cáo, họ phải đưa đơn ở tòa phúc thẩm liên bang quản lý đơn vị của ông Robart.
