Sáng 2-11, bước chân ra Bờ Hồ, thấy các ngả đường vẫn đông vui tấp nập như mọi ngày. Người lớn vội vã đến cơ quan, công sở; người già lững thững đi dạo ven hồ; trẻ nhỏ đến trường, hàng quán bắt đầu mở cửa… Đọc tin Việt Nam đón công dân thứ 90 triệu, thấy vui vui vì ông bà thường nói, thêm người thêm của. Lại vui nữa khi nhìn cuộc sống quanh mình - nhà cao, đường rộng, điều kiện kinh tế của người dân đã khá giả hơn, trẻ con được chăm lo, dành cho những thứ tốt nhất, tức là tương lai được đảm bảo phần nào.
Ngoảnh đi rồi ngoảnh lại, vẫn thấy lo lo. Đến giờ cao điểm, những ngã năm, ngã sáu chật cứng, xe cộ đều kẹt lại, ùn tắc có thể xảy ra bất cứ lúc nào nếu không có mấy đồng chí cảnh sát giao thông căng sức ra phân luồng, điều khiển. Người đưa con đến trường cáu bẳn sợ muộn giờ. Trẻ nhỏ ngồi ủ rũ hít khói thải được nhả ra từ xe trước. Không khí cũng mất đi vẻ trong lành buổi sớm, người già đang tập dưỡng sinh lác đác bỏ về.
Thêm một công dân, áp lực rõ ràng không chỉ nặng thêm một đơn vị thông thường. Dân số đông, áp lực sẽ đến từ nhiều phía: các vấn đề phúc lợi xã hội, cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế… lĩnh vực nào cũng có chuyện phải bàn. Bệnh viện đã trong tình trạng quá tải bấy lâu nay sẽ càng chật chội hơn. Sĩ số các lớp học không ngừng tăng lên, chất lượng giáo dục khó mà đảm bảo trong điều kiện như vậy, nên trẻ đến trường như đánh vật. Kinh tế vẫn chưa thực sự phục hồi, kéo theo tình trạng thiếu việc làm, thất nghiệp gia tăng, số hộ nghèo cũng biến động… Lại nhìn tiếp sang vấn đề an ninh trật tự. Dân số đông mà không giải quyết tốt an sinh xã hội sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy khác nhau. Tệ nạn, tội phạm gia tăng, khiến cuộc sống của người dân khó ổn định, và tiếp theo đó là… cái vòng luẩn quẩn.
Ông Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình phân tích, nước ta đang ở trong giai đoạn dân số vàng, tức là cứ 2 người lao động mới có 1 người phụ thuộc, và giai đoạn này sẽ kéo dài trong khoảng 30 năm nữa. Tuy nhiên, phải làm thế nào để tận dụng được giai đoạn “cơ cấu vàng” này mới là quan trọng. Chúng ta đang có nhiều lao động nhưng chất lượng lao động chưa được nâng cao, và đó chính là điểm yếu. Rõ ràng là đã qua rồi cái thời Việt Nam được coi như một điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư vì “nguồn nhân công dồi dào, giá rẻ”, “Quý hồ tinh, bất quý hồ đa”. Dồi dào, nhưng chất lượng thấp có nghĩa là bằng không, nghĩa là chúng ta sẽ mãi mãi chạy theo sau thế giới.
Sau niềm vui đón công dân thứ 90 triệu, mọi cơ quan công quyền sẽ phải gồng mình hơn bao giờ hết để có thể đảm đương được trách nhiệm hết sức nặng nề - đảm bảo quốc kế dân sinh, để Việt Nam không chỉ được biết đến với một “cường quốc” về dân số, mà phải là cường quốc về mọi mặt.
