- Siết quy định công bố thông tin khi phát hành trái phiếu: Doanh nghiệp sẽ phải công bố những gì?
- Thanh tra Chính phủ sắp thanh tra về phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Ba rủi ro cần nhận diện
Theo ông Lê Hồng Khang, Trưởng phòng Phân tích Xếp hạng tín nhiệm, đồng thời là Thành viên Hội đồng Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings, có một số vấn đề đối với nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) hiện nay.
Thứ nhất, trong khoảng 2 năm gần đây, nhà đầu tư TPDN thường chạy theo lãi suất trên thị trường, cũng như tổ chức phát hành. Thứ hai, là họ thường có hành động theo đám đông. “Hiệu ứng này hiện nay đang xảy ra, mà không chỉ nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư tổ chức, chuyên nghiệp cũng bán những trái phiếu mà theo chấm điểm sơ bộ của chúng tôi là ở mức tốt. Điều này gây ra thiệt hại về kinh tế cho cả trái chủ và tổ chức phát hành” – ông Khang cho biết.
Vì vậy, để nắm bắt được cách ứng xử với trái phiếu, ông Khang lưu ý nhà đầu tư TPDN không phải sản phẩm tiết kiệm, nên mức độ an toàn sẽ phụ thuộc vào lãi suất, lãi suất càng cao thì rủi ro càng cao.
Trong đó, một rủi ro mà tất cả các trái chủ cần quan tâm là rủi ro tín dụng. Đây là rủi ro cốt lõi khi các tổ chức xếp hạng tín nhiệm xét tới khi đánh giá tổ chức phát hành.
“Chúng tôi không dựa vào các yếu tố như tài sản đảm bảo, bảo lãnh mà dựa hoàn toàn vào yếu tố chính là rủi ro tín dụng, đánh giá năng lực trả nợ của tổ chức phát hành.
Nhà đầu tư cần tìm hiểu về lịch sử kinh doanh, lịch sử phát triển cũng như các yếu tố rủi ro tài chính của doanh nghiệp diễn ra trong quá khứ, những thông tin liên quan tới khả năng đáp ứng nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp trong quá khứ như thế nào. Mặc dù nó không phải câu trả lời cho hành động của tổ chức phát hành trong tương lai, nhưng nó nói lên hành vi trong quá khứ cũng như hiện tại” – ông Khang nói.
 |
Sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp lãi suất cao thường đi đôi với rủi ro lớn |
Thứ hai là rủi ro thanh khoản. Đây là một trong những rủi ro mà nhà đầu tư phải hiểu rất rõ và trao đổi với các tổ chức phân phối. Trong trường hợp có nhu cầu chuyển nhượng thì làm cách nào.
Thứ ba là rủi ro định giá lãi suất. Trong một số trường hợp lãi suất mà nhà đầu tư nhận được không tương xứng với rủi ro mà nhà đầu tư gặp phải, do không nắm rõ mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Hoặc là lãi suất cao nhưng chưa hiểu rõ rủi ro mà họ gặp phải trong quá trình nắm giữ trái phiếu và các nhóm rủi ro khác.
Ba tiêu chí cần xem xét
Ông Khang cho biết, mặc dù việc đánh giá một tổ chức phát hành hay trái phiếu khá phức tạp, tuy nhiên có một số tiêu chí tài chính cơ bản nhất mà nhà đầu tư cần phải xem xét và trao đổi với tổ chức phát hành, tổ chức phân phối trước khi tiến hành mua bán trái phiếu.
Đầu tiên là đòn bẩy tài chính. Tất nhiên phải xem xét mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, tuy nhiên thông thường một doanh nghiệp vay nợ nhiều sẽ rủi ro cao hơn doanh nghiệp không vay nợ.
“Đó là yếu tố đầu tiên cần xem xét, đặc biệt trong môi trường lãi suất biến động mạnh như những tháng gần đây. Doanh nghiệp nào có cơ cấu đòn bẩy tài chính lớn phần nào sẽ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi theo chiều hướng lãi suất tăng cao” – vị chuyên gia cho hay.
Tiêu chí thứ hai là khả năng chi trả lãi vay. Nếu hệ số này nhỏ hơn 1, tức thu nhập trước lãi suất, thuế và khấu hao chia cho chi phí lãi vay nhỏ hơn 1, và điều này diễn ra trong một thời gian dài thì chắc chắn doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc chi trả lãi vay, thậm chí là gốc vay của trái phiếu.
Yếu tố cuối cùng là khả năng chi trả nợ gốc, bởi điều trái chủ quan tâm đó là phải rút về được phần gốc.
“Để đánh giá, chúng tôi sử dụng hệ số nợ vay tài chính chia cho thu nhập trước lãi vay, khấu hao và thuế để đưa ra tính toán. Thông thường con số này cần được xem xét dựa trên thời gian nợ bình quân của doanh nghiệp.
Để đơn giản hoá vấn đề, nhà đầu tư có thể hình dung như sau, với 1 doanh nghiệp, nếu cần thời gian 5 năm mới trả được gốc vay trái phiếu, trong khi thời gian trả gốc trái phiếu chỉ 2-3 năm thôi thì doanh nghiệp chắc chắn sẽ gặp vấn đề trong việc đáp ứng lịch trả nợ” – ông Khang phân tích.
Theo ông, đây là 3 yếu tố quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào, kể cả chuyên nghiệp và không chuyên cần phải xem xét và nắm rõ.
