Chùa Đậu bỗng dưng mới tinh, Sở VHTT Hà Nội khẳng định “có dấu hiệu vi phạm”

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Chùa Đậu, di tích được mệnh danh “Danh lam đệ nhất trời Nam” bỗng trở nên mới tinh, lạ lẫm, không gian cảnh quan biến dạng sau quá trình được tu bổ và tự ý xây thêm nhiều hạng mục, công trình mới.
Tam quan chùa Đậu trước khi bị tu bổ biến thành mới tinh (ảnh chụp tháng 4/2013)

Tam quan chùa Đậu trước khi bị tu bổ biến thành mới tinh (ảnh chụp tháng 4/2013)

Chùa Đậu thuộc xã Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín, Hà Nội. Chùa thờ bà Đậu - nữ thần Pháp Vũ trong hệ thống Tứ Pháp (Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện) nên còn gọi là Pháp Vũ Tự.

Theo nhiều tài liệu còn ghi lại, chùa Đậu được xây dựng vào thế kỷ thứ 3 sau công nguyên, cách đây gần 2.000 năm. Chùa đã được nhiều đời sau đó sửa chữa, tôn tạo.

Chùa Đậu mang kiến trúc theo kiểu "nội công, ngoại quốc", "tiền Phật, hậu thánh" theo cấu trúc hệ thống tứ pháp nhà Phật. Nghệ thuật kiến trúc của chùa có nhiều nét độc đáo, đặc trưng của nền nghệ thuật dân gian hưng thịnh vào thế kỷ 17. Ngôi chính điện từ đời Lê, mái lợp ngói mũi hài, các cột, xà đều chạm rồng; những bệ đá chân cột chạm hoa sen, bộ cửa tám cánh đều chạm tứ linh, tứ quý, sơn son, thếp vàng...

Hình ảnh chùa Đậu rêu phong cổ kính nay được thay bằng hình ảnh sơn mới tinh, sáng choang

Hình ảnh chùa Đậu rêu phong cổ kính nay được thay bằng hình ảnh sơn mới tinh, sáng choang

Đặc biệt, chùa Đậu còn nổi tiếng bởi, đây là nơi lưu giữ tượng táng của hai nhà sư Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường, đặt trong hai am thờ phía sau chùa. Trên thế giới, rất ít các pho tượng để lại Toàn thân Xá lợi ngoài một vài nơi như Ấn Độ, Tây Tạng, Nhật Bản, Trung Quốc…Năm 2016, trong đợt công nhận Bảo vật Quốc gia lần thứ 5, tượng thiền sư Vũ Khắc Minh, Vũ Khắc Trường chính thức được công nhận là Bảo vật quốc gia cùng với 14 hiện vật, nhóm hiện vật khác.

Diện mạo mới chùa chùa Đậu (ảnh chụp tháng 4/2021)

Diện mạo mới chùa chùa Đậu (ảnh chụp tháng 4/2021)

Hiện tại, chùa Đậu còn lưu giữ hệ thống di vật cùng các cấu kiện kiến trúc quý là hệ thống bia cổ và các mảng chạm gỗ tinh xảo. Đôi rồng đá ở bậc thềm nhà tiền đường được Bảo tàng Lịch sử quốc gia nhân bản phục chế để trưng bày trong sân vườn Bảo tàng ở Hà Nội.

Cổng mới ở chùa Đậu

Cổng mới ở chùa Đậu

Trải qua thăng trầm của lịch sử, nhiều hạng mục của di tích bị xuống cấp nhưng vẫn bảo tồn, lưu giữ được nhiều lớp văn hóa, kiến trúc nghệ thuật có giá trị. Năm 1964, chùa Đậu đã được xếp hạng di tích quốc gia.

Với hình ảnh mới tinh của hiện tại, bất kỳ ai đã từng đến chùa Đậu thời gian qua đều không khỏi ngỡ ngàng, không hiểu điều gì đang diễn ra ở di tích cổ này. Ngôi chùa cổ bỗng dưng được khoác lên mình màu sơn sáng choang. Những lối đi quen thuộc đã bị bít kín. Hồ nước trước Tam quan bị san ủi gần hết để thành một khoảng sân rộng. Đem những thắc mắc trên hỏi một cán bộ Phòng VHTT huyện Thường Tín thì được giải thích lại: “Vài năm nữa sơn sẽ cũ đi, lên rêu trở lại”!

Nhưng màu sơn mới chỉ là một phần của sự thay đổi đến choáng váng. Có không ít công trình mới đang được xây dựng tại di tích. Một lối đi mới đã được mở, thay vì đường vào chùa qua cổng Tam quan như trước đây, tức là phải đi xuyên qua khu sinh thái rộng, mới được kết nối với không gian xưa cũ của chùa.

Một Tháp Quan Âm kiên cố và khổng lồ đang được xây dở dang. Kế bên Tháp Quan Âm là Bảo tháp Mạn đà la, Thủy đình Di lặc. Ba kiến trúc nổi bật này được kết nối bằng một cây cầu bê tông với hai điểm tiếp giáp tới khu vực được gọi là vườn thiền.

Một công trình mới khác ở chùa Đậu phía bên kia hồ nước

Một công trình mới khác ở chùa Đậu phía bên kia hồ nước

Phía bên mạn trái của chùa, ngay sát lối vào nhà Tổ cũng xuất hiện một công trình mới có kết cấu khung thép, rộng hàng trăm mét được lợp ngói ta, được biết đó là giảng đường thuyết pháp.

Trước thực trạng xây dựng ở chùa Đậu kể trên, Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Trần Thế Cương vừa có văn bản số 791/SVHTT-QLDT gửi UBND huyện Thường Tín.

Theo đó, ngày 19.3.2021, Hội đồng đánh giá di tích bao gồm: các Phòng chuyên môn thuộc huyện Thường Tín, trụ trì chùa Đậu và cán bộ thuộc Ban Quản lý di tích danh thắng Hà Nội (Sở VHTT Hà Nội) thực hiện việc đánh giá cấu kiện sau hạ giải hạng mục di tích chùa Đậu.

Công tác kiểm tra cho thấy, khu sân vườn bên phải đường vào chùa đã làm đường vào di tích và có biển chỉ dẫn khu vực bãi để xe; đường vào phía trước hạng mục Tam quan, gác chuông phía trước Tam bảo đã bị quây tôn bịt kín lối đi cũ, khu vực phía trước chùa.

Đặc biệt, vị trí lối đi phía sau bên trái khu vực nhà Tổ có xây dựng thêm một hạng mục cổng quy mô khá lớn. Khu vực phía sau hành lang gần với am thờ bên trái Tam bảo có xây một công trình, kết cấu cột tôn cuốn tròn, vì kèo sắt, mái lợp ngói tây.

Việc làm này được Sở VHTT Hà Nội xác định là: “Có dấu hiệu vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa cũng như các quy định hiện hành của pháp luật và thành phố Hà Nội”.

Sở VHTT Hà Nội đề nghị UBND huyện Thường Tín chỉ đạo các phòng, ban liên quan, UBND xã Nguyễn Trãi khẩn trương rà soát, kiểm tra công tác quản lý nhà nước về di tích lịch sử văn hóa, báo cáo Sở trước ngày 15.4 để Sở tổng hợp báo cáo UBND thành phố và Bộ VHTTDL theo quy định.

Năm 2013, nhiều hạng mục của chùa Đậu đã xuống cấp cần được tu bổ trong đó có Tam quan

Năm 2013, nhiều hạng mục của chùa Đậu đã xuống cấp cần được tu bổ trong đó có Tam quan

Khoảng đầu năm 2013, chùa Đậu từng phải kêu cứu bởi tình trạng xuống cấp và nhiều cơ quan báo chí khi ấy cũng đã vào cuộc phản ánh thực trạng này. Tường bao lở loét nham nhở, nhà tả vu và đặc biệt là gác chuông xiêu vẹo, dột nát đến mức phải cảnh báo người dân không lại gần. Năm 2014, dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Đậu đã được trình lên các đơn vị chức năng thẩm định. Công văn thẩm định thiết kế bản vẽ thi công dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Đậu của Cục Di sản văn hóa gửi Sở VHTTDL Hà Nội (ngày 18.6.2014) nêu rõ, thỏa thuận Thiết kế bản vẽ thi công dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Đậu với nội dung tu bổ các hạng mục: Tam quan, gác chuông, Tả vu, Trụ biểu, Cổng phụ, tường bao phía trước. Cục Di sản văn hóa lưu ý, tu bổ nguyên trạng hai trụ biểu; các bản vẽ trang trí trên cấu kiện gỗ và mái của Tam quan, gác chuông còn sơ sài, cần chỉnh sửa cho chính xác với hiện trạng tại công trình…

Gác chuông chùa Đậu thời điểm năm 2013 đã xuống cấp khá trầm trọng (ảnh Quỳn Vân )

Gác chuông chùa Đậu thời điểm năm 2013 đã xuống cấp khá trầm trọng (ảnh Quỳn Vân )

Dù đã được cơ quan chức năng lưu ý việc tu bổ nguyên trạng, thế nhưng hiện nay, với những gì đang diễn ra thì có vẻ như chùa Đậu tiếp tục trở thành “nạn nhân” của phong trào tu bổ biến di tích nghìn tuổi thành di tích vài tháng tuổi như đã từng diễn ra ở nhiều địa phương thời gian qua.

Tin cùng chuyên mục