- Ngành công nghiệp tội phạm mạng
- VNPT khắc phục lỗi bảo mật internet do sử dụng modem của Huawei Trung Quốc
- Điều tra 1 người Pháp dùng thẻ ATM giả để rút tiền
Nguy cơ mất thông tin từ chính nhà mạng
Mới đây, thông tin về một nhóm hacker có tên DIE Group (được xác định là ở Việt Nam) đã tấn công vào website của một đơn vị thành viên của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) và tiết lộ thông tin tài khoản cá nhân của hàng chục nghìn khách hàng trên trang Facebook của nhóm này đã khiến cho không ít người phải giật mình. Sự lo lắng ấy không phải là không có cơ sở bởi biết đâu trong số hàng chục nghìn khách hàng bị lộ thông tin kia ai dám chắc rằng lại không có cả tên mình. Để rồi những thông tin cá nhân quan trọng như họ tên, địa chỉ, số điện thoại (cả cố định và di động)… rất có thể sẽ bị những kẻ xấu lợi dụng. Nếu nhẹ nhàng thì có thể một ngày đẹp trời bỗng nhận được cuộc gọi từ một số máy trời ơi đất hỡi nào đó với những nội dung sặc mùi tiếp thị kiểu như: “Alo, chào anh, chị! Em là nhân viên ngân hàng A,B, C…” hay “Chào anh chị, Em gọi đến từ công ty bảo hiểm X,Y, Z em xin phép được làm phiền anh chị…”. Còn tệ hơn nữa, thì chủ nhân của những thông tin bị mất cắp kia rất có thể trở thành nạn nhân của một trò chơi xấu hay hậu quả của một trò lừa đảo nào đó thì có… trời mới biết được.
Mặc dù ngay sau đó người đại diện của Tập đoàn Bưu chính Viễn Thông Việt Nam đã có những lời trấn an với khách hàng của mình rằng sự cố đó là không đáng kể, cũng như không ảnh hưởng tới tính bảo mật của hệ thống và VNPT đang hết sức để sửa chữa lỗ hổng về an ninh mạng này… thế nhưng lỗi lo của người sử dụng là hoàn toàn có thật. Thực tế cho thấy đôi khi việc bị lộ lọt thông tin cá nhân của khách hàng lại xuất phát từ chính những nhà mạng. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra bởi thực tế là nhà mạng nào cũng có những chương trình hợp tác với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung, vậy thì điều dễ hiểu là nếu không có danh sách số điện thoại thì làm sao doanh nghiệp nội dung có thể nhắn tin quảng cáo. Đó là còn chưa kể tới việc một bộ phận có thể sẽ cung cấp thông tin của chủ thuê bao để thu lời bất chính. Chúng tôi đã từng rất nhiều lần được nghe phản ánh về việc có những người sử dụng dịch vụ của một nhà mạng, mặc dù số thuê bao của họ không mấy khi sử dụng và cũng không đăng ký tham gia bất kỳ dịch vụ nào và không cung cấp ra bên ngoài, thế nhưng vẫn thường xuyên nhận được những cuộc gọi từ những người không quen biết nhưng lại biết rõ tên tuổi, địa chỉ của chủ thuê bao và mời đăng ký, tiếp thị sử dụng một dịch vụ nào đó.
Tràn lan rao bán thông tin trên mạng
Người sử dụng các thiết bị công nghệ thông tin hiện nay luôn thường trực phải đối mặt với một nguy cơ tuy có vẻ mơ hồ nhưng lại hoàn toàn có thật. Đó là bị lộ lọt những thông tin cá nhân của mình một cách hoàn toàn bị động. Chỉ cần một thao tác đơn giản đó là gõ từ khóa mua bán thông tin cá nhân trên trang tìm kiếm google là đã xuất hiện các trang rao vặt, với vô số các loại danh sách thuê bao được chào bán với đầy đủ các ngành nghề, chức vụ… được bán phân loại chi tiết theo từng nhóm khách hàng rất chuyên nghiệp. Danh sách khách hàng dạng này cơ bản có khá đầy đủ các thông tin cá nhân như mã số thuế, họ tên, email và số điện thoại cá nhân. Rất dễ dàng để có thể mua được những thông tin cá nhân, kể cả đó là những người lãnh đạo, khách hàng VIP ở những ngân hàng. Chỉ cần bỏ ra số tiền từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng là có thể mua được trọn bộ danh sách khách hàng tiềm năng lên đến hàng chục nghìn người. Còn nếu mua email thì số tiền sẽ rẻ hơn và số địa chỉ email được cung cấp có thể lên đến cả triệu emai. Không chỉ mua bán, rất nhiều công ty còn có nhu cầu trao đổi những danh sách khách hàng mà họ chưa có. Đi kèm theo đó khách hàng sẽ được tặng những phần mềm lọc và gửi tin nhắn SMS hàng loạt, phần mềm lọc và gửi email hàng loạt, phần mềm lọc UID& email từ các Fanpage, Group, Event Facebook lọc rất nhanh, chỉ mất khoảng 1 phút là có rất nhiều email để gửi đến khách hàng tiềm năng.
Những người bán thông tin cá nhân chủ yếu tập trung tại TP.HCM và Hà Nội, phương thức hoạt động của các đối tượng này là đăng thông tin rao bán thông tin cá nhân khách hàng trên mạng. Khi có khách mua, các đối tượng gửi bản sơ lược thông tin của một số khách hàng để người mua kiểm chứng. Nếu đồng ý mua người mua phải chuyển tiền qua tài khoản còn những người bán sẽ chuyển danh sách thông tin khách hàng qua email. Thông tin rao bán danh sách khách hàng tiềm năng gần như không thiếu một lĩnh vực nào. Từ lĩnh vực chứng khoán, bất động sản cho tới danh sách các công ty tại các khu công nghiệp, tổ chức phi chính phủ, doanh nhân, giám đốc, kế toán, khách hàng đã mua bảo hiểm, thuê bao các nhà mạng, sinh viên vừa tốt nghiệp… và thậm chí là cả danh sách phụ huynh mầm non. Chị Lương Ngọc Nga nhân viên một công ty Truyền thông cho biết có những tuần chị nhận được 3 cuộc gọi từ những số máy lạ với nội dung tiếp thị chị cho con tham gia những học những khóa học tiếng Anh hoặc theo học ở một trường quốc tế nào đó. Điều khiến chị Phượng bất ngờ là họ không chỉ biết rõ tên tuổi của chị mà còn nắm được thông tin chị có 2 cháu nhỏ đang sắp đến độ tuổi đi học.
Sau khi tìm hiểu trên mạng internet, chúng tôi liên hệ với website có tên nội dung là danh sách khách hàng vip siêu rẻ theo số điện thoại 0938899xxx được quảng cáo trên trang web. Ngỏ ý cần mua danh sách khách hàng (giới kinh doanh thường gọi là database) để quảng cáo bất động sản, chúng tôi được một người đàn ông tên Trung chào mời rất nhiệt tình. Theo lời của Trung thì trong tay anh ta có danh sách khách hàng được cập nhật đến tháng 2 năm 2015. Theo Trung anh ta đang có một danh sách khách hàng tầm 500 nghìn đầu số thuê bao di động trả sau thuộc đủ mọi tầng lớp, ngành nghề, còn nếu tính cả thuê bao trả trước thì con số này còn lớn hơn nhiều lần. Trung tự tin cho biết anh ta có thể cung cấp danh sách khách hàng ở bất cứ địa phương nào. Giá mỗi đầu số thuê bao Trung đưa ra là 20 đồng, nếu muốn danh sách của bao nhiêu người thì cứ như vậy mà nhân lên.
Lộ lọt thông tin đến từ đâu?
Có thể thấy tình trạng bị lộ lọt những thông tin cá nhân đã diễn ra nhiều năm nay, tần suất ngày càng tăng và đi cùng với đó luôn có một câu hỏi được đặt ra là tại sao khách hàng lại có thể bị lộ, lọt thông tin cá nhân? Câu trả trả lời nguyên nhân đến từ rất nhiều nguồn khác nhau mà đôi khi chính bạn lại là người vô tình tiếp tay cho việc lộ lọt thông tin ấy. Anh Phạm Hùng Mạnh - Giám đốc công tin Tin học Ocean cho biết, khi khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ trên một diễn đàn hoặc một web trên mạng thông tin được khách hàng đó sẽ được lưu trữ tại kho dữ liệu chung. Ngoài ra khi khách hàng, mở tài khoản ở ngân hàng, mua bảo hiểm nhân thọ thì đều phải khai báo những thông tin cá nhân. Như vậy người quản trị trang web đó hay các ngân hàng, hãng bảo hiểm đều có thông tin về khách hàng. Một lý do khác như đã nói, đó là có thể nguồn thông tin này bị tin tặc đột nhập lấy cắp hoặc do chính nhân viên của các đơn vị, công ty tuồn ra bên ngoài cho những đầu nậu. Các đầu nậu này sẽ tổng hợp, phân loại rồi rao bán thông tin của khách hàng ở trên mạng. Đó có thể là các sàn giao dịch bất động sản, dịch vụ gửi tin nhắn rác, các công ty bảo hiểm khác và có thể cả những đối tượng có ý đồ xấu…
Có chế tài nhưng người dân cần phải tự bảo vệ mình
Theo Luật sư Phạm Thanh Bình - Công ty Luật Hồng Hà, Điều 38 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định “Quyền bí mật đời tư của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, công bố thông tin, tư liệu về đời tư của cá nhân phải được người đó đồng ý… trừ trường hợp thu thập, công bố thông tin, tư liệu theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền”. Bên cạnh đó, Điều 15 Nghị định số 25/2011/NĐ-CP ngày 6/4/2011 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Viễn thông cũng quy định thông tin thuê bao chỉ được sử dụng cho các mục đích phục vụ công tác đảm bảo an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, phục vụ công tác quản lý Nhà nước về viễn thông; hoạt động quản lý nghiệp vụ, khai thác mạng và cung cấp dịch vụ viễn thông của doanh nghiệp viễn thông, các mục đích khác theo quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Theo các quy định trên thì thông tin cá nhân của chủ thuê bao không phải là thông tin có thể công khai hoặc rao bán như một loại hàng hóa, việc rao bán các thông tin cá nhân của chủ thuê bao là vi phạm pháp luật. Về chế tài xử phạt, theo Luật sư Phạm Thanh Bình, hành vi rao bán các thông tin cá nhân của chủ thuê bao tùy từng mức độ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 70 triệu đồng hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 226 Bộ luật Hình sự năm 1999 (đã được sử đổi bổ sung năm 2009) với mức phạt có thể đên 7 năm nếu hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp như: “có tổ chức”, lợi dụng quyền quản trị mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng internet, thu lợi bất chính từ một trăm triệu đồng trở lên, gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
Theo một cán bộ của Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP Hà Nội mặc dù đã có chế tài xử lý nhưng hiện nay việc chứng minh và xử phạt hành vi vi phạm trong việc mua bán, tiết lộ thông tin khách hàng còn gặp phải những khó khăn bởi chỉ khi xác định được nguồn gốc của dữ liệu thì mới có cơ sở để xử lý. Mặt khác đa phần các trường hợp bán danh tính mới chỉ dừng ở mức độ cung cấp liên lạc cá nhân (số điện thoại, email, địa chỉ cơ quan hay nhà riêng…) để chào mời, quảng cáo.
Một yếu tố quan trọng khác là những người bị mất thông tin cá nhân rất ít người đi kiện vì nhiều lý do. Tuy nhiên, trong một số vụ việc liên quan đến an toàn, an ninh, cơ quan công an đã áp dụng các biện pháp điều tra và xử lý nghiêm minh trước pháp luật. Theo khuyến cáo của cơ quan công an, để giảm thiểu đến mức thấp nhất khả năng bị mất thông tin cá nhân, người dân không nên để lại số điện thoại ở những nơi không cần thiết, nhất là khi đi mua sắm, sử dụng các dịch vụ, nếu bị các số lạ quấy rầy, cần sử dụng dịch vụ chặn số lạ, thậm chí đe dọa khởi kiện những đơn vị, tổ chức, cán nhân nhắn tin, gọi điện tiếp thị làm phiền khách hàng.
