Chính trị gia Mexico và nỗi lo bị ám sát trước bầu cử

• Phó Tổng thống Mỹ thăm Mexico, Guatemala bàn về vấn đề di cư
• Mexico: Gia đình chết lặng nhận hài cốt con trai trong… túi bóng đen

Cảnh sát Mexico điều tra bưu kiện và thư đe dọa gửi đến nhà một ứng cử viên hội đồng lập pháp ở bang Ciudad Juarez hôm 21-5

Cuộc bầu cử tới đây sẽ quyết định ai trúng cử vào Hạ viện, ai trúng vào vị trí của 15 Thống đốc cũng như hàng trăm vị trí thành viên Hội đồng thành phố. Bạo lực chính trị thường xảy ra vào mỗi mùa bầu cử ở Mexico, nhưng năm nay, tình trạng bạo lực được đánh giá là… đặc biệt khủng khiếp.

Bạo lực vẫn tiếp diễn

Cách đây 3 tuần, luật sư Abel Murrieta - cựu Công tố viên bang Sonora (miền Bắc Mexico) đang phát tờ rơi trên con phố đông đúc ở Cajeme (thành phố nơi ông ứng cử vào chức vụ địa phương) thì bị 2 gã đàn ông tiếp cận và xả 10 phát súng. Nạn nhân đã gục ngã với chiếc sơ mi trắng đẫm máu sau đó được đưa vào bệnh viện bằng xe cứu thương. Các nhà chức trách dù chưa xác định được thủ phạm nhưng đã khẳng định, ông Murrieta đã bị nhắm mục tiêu một cách có chủ ý.

Khi còn sống, luật sư Murrieta từng đại diện cho gia đình LeBaron. Đây là một gia đình mang 2 quốc tịch Mỹ - Mexico và họ đã mất 9 thành viên khi bị các tay súng nghi là tội phạm ma túy sát hại vào cuối năm 2019. Trong chương trình vận động tranh cử, ông Murrieta luôn nói rằng, chống tội phạm là vấn đề ưu tiên số 1 của mình. Cụ thể, trong lần vận động cuối cùng, chỉ 1 ngày trước khi bị giết, ông khẳng định: “Ma túy đã cướp đi những đứa trẻ và phá hủy các gia đình của chúng ta. Tôi là người của luật pháp, tôi sẽ không run sợ trước tội phạm ma túy”.

Hôm 26-5-2021, một ứng cử viên đầy tham vọng khác của Mexico cũng đã bị bắn hạ trong một sự kiện vận động tranh cử. Bà Alma Rosa Barragán tranh cử chức Thị trưởng Moroleón (bang Guanajuato), một trong những khu vực bạo lực nhất nước này. “Nếu muốn đi cùng tôi, hãy lắng nghe những đề xuất của tôi để chúng ta có thể cùng tồn tại trong giây lát. Cùng nhau, chúng ta có thể làm mọi điều tốt hơn” - bà Barragán vui vẻ nói trong một bài tường thuật trực tiếp trên Facebook chỉ vài phút trước khi bị ám sát. Văn phòng Tổng Chưởng lý Guanajuato đã lên án vụ việc này.

Ứng cử viên Thị trưởng Alma Barragan bị sát hại ngay trong khi đi vận động tranh cử ở thành phố Moroleon, bang Guanajuato hôm 26-5

Điều gì đằng sau các vụ ám sát?

Hiện chưa rõ động cơ đằng sau các vụ sát hại các ứng cử viên trên khắp Mexico. Nhưng nguyên nhân được cho là có bàn tay của tội phạm có tổ chức và cuộc chiến giành quyền kiểm soát lãnh thổ. Chuyên gia an ninh Mexico Ana Maria Salazar tin rằng, trong nhiều trường hợp, các nhóm tội phạm nhỏ hoặc các băng đảng ma túy lớn đang nhắm mục tiêu vào các ứng viên mà họ không thích để thúc đẩy ứng cử viên ưa thích của họ lên nắm quyền. Đối với các nhóm này, kiểm soát lãnh thổ là chìa khóa tồn tại. “Có rất nhiều mối đe dọa. Nó liên quan đến việc các tổ chức này muốn có một người tại vị sẽ nghe theo các nhu cầu của họ” -, chuyên gia Salazar nói.

Việc các chính trị gia hoặc ứng cử viên ở Mexico có mối quan hệ với tội phạm có tổ chức cũng không phải là chuyện chưa từng có. Các nhóm này hoặc đang cung cấp tài chính và thúc đẩy các ứng cử viên, hoặc đe dọa, thậm chí hạ sát để loại ứng viên đối thủ ra khỏi cuộc tranh cử. “Trong những năm gần đây, các tổ chức tội phạm này cuối cùng đã hiểu rằng, việc kiểm soát các đảng phái chính trị (hoặc các cấu trúc chính trị) trong khu vực cho phép họ buôn lậu và kiểm soát lãnh thổ dễ dàng hơn” - bà Salazar nhận định.

Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador đã có một chiến lược khác trong việc chống tội phạm có tổ chức kể từ khi ông nhậm chức. Tránh các chiến lược trước đó là gây chiến với các băng đảng, Tổng thống ủng hộ việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của nghèo đói để các thành viên băng đảng ma túy “đổi nghề”. Chuyên gia Salazar cho rằng, chiến lược này một phần là nguyên nhân gây ra các vụ giết người, vì nó cho phép các nhóm tội phạm trên thực tế tự do ngự trị và có “quyền tồn tại”.