Miễn phí đo khí thải, hỗ trợ đổi xe máy cũ lấy mới ở Hà Nội:

Cách làm hay nhưng còn nhiều băn khoăn

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Trong tuần qua Hà Nội bắt đầu thực hiện thí điểm kiểm tra miễn phí khí thải đối với xe máy cũ. Hoạt động này là bước đầu tiên nhằm đưa ra những quy định kiểm soát khí thải mô tô, xe máy đang lưu hành, góp phần giải quyết ô nhiễm không khí tại thủ đô và nhiều đô thị lớn. Đây là cách làm hay được người dân ghi nhận nhưng vẫn còn nhiều băn khoăn…
Một số chuyên gia cũng cho rằng, khó có thể thực hiện việc kiểm soát khí thải xe máy nếu không đi kèm với kiểm định phương tiện và mạng lưới cơ sở kiểm định

Một số chuyên gia cũng cho rằng, khó có thể thực hiện việc kiểm soát khí thải xe máy nếu không đi kèm với kiểm định phương tiện và mạng lưới cơ sở kiểm định

Mới có 1.000 xe kiểm tra khí thải miễn phí

Từ ngày 12 đến 30-11, Hà Nội tổ chức chương trình “Thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn Thủ đô” nhằm đánh giá hiện trạng phát thải của xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành, cải thiện chất lượng không khí và quản lý giao thông hiệu quả.

Sở Tài nguyên môi trường (TN-MT) Hà Nội cùng các đơn vị tổ chức đã bố trí 8 bộ thiết bị phục vụ đo khí thải lắp đặt tại 8 đại lý (4 đại lý Honda; riêng Yamaha, SYM, Suzuki, Piaggio mỗi hãng 1 đại lý) thuộc 6 quận Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Hà Đông, Thanh Xuân. Những xe đo khí thải nếu đạt sẽ được tặng 1 chai dầu động cơ có giá trị khoảng 100.000 đồng.

Đối với những xe không đạt cũng sẽ được tặng 1 chai dầu động cơ tương tự, đồng thời được hỗ trợ bảo dưỡng xe (hỗ trợ không quá 200.000 đồng/xe) và tiến hành đo lại khí thải để thấy kết quả khác biệt sau khi bảo dưỡng. Đại diện Sở TN-MT Hà Nội cho biết, sau 3 ngày triển khai chương trình đã có 310 xe máy được đo khí thải. Phân tích kết quả kiểm tra có 47,7% (tương đương 147 xe) có tiêu chuẩn khí thải đạt; 52,3% (tương đương 162 xe) không đạt. Sau khi số xe không đạt được kiểm tra, bảo dưỡng và thay dầu miễn phí thì tỷ lệ đạt lên đến 77,4%.

Tuy nhiên, trong 1 tuần đầu tiên tiến hành đo kiểm khí thải xe máy cũ, hiện chỉ có gần 1.000 xe tham gia kiểm tra khí thải miễn phí. Số lượng này chỉ đạt chưa đến 20% so với dự kiến của chương trình từ nay đến hết tháng 11, trong đó hơn 1 nửa không đạt tiêu chuẩn về khí thải. Một số chuyên gia cũng cho rằng, khó có thể thực hiện việc kiểm soát khí thải xe máy nếu không đi kèm với kiểm định phương tiện và mạng lưới cơ sở kiểm định.

TS Chu Mạnh Hùng, chuyên gia môi trường cho rằng, dù đã có những đề án, kế hoạch kiểm soát khí thải xe máy, nhưng nếu không cụ thể hóa, không đưa ra được những giải pháp thiết thực, phù hợp với thực tế, không có sự đồng thuận của người dân thì sẽ khó triển khai. “Bước đi, lộ trình đã có thì biện pháp phải phù hợp. Nếu không, việc triển khai sẽ lúng túng và thất bại” - TS Chu Mạnh Hùng nói.

Theo ghi nhận của phóng viên, tại các điểm đo khí thái xe máy ở 8 đại lý bán xe, người dân khá tò mò và muốn được trải nghiệm đo khí thải cho phương tiện của mình. Ông Phùng Việt Dũng (Mỹ Đình, Hà Nội) khi mang chiếc xe Honda Dream (sản xuất năm 1990) ra cửa hàng để bảo dưỡng, sau khi nghe tư vấn đã đồng ý để đo khí thải phương tiện của mình. Sau khoảng 5 phút, kết quả từ máy tính được in ra với thông báo kết quả không đạt.

“Tôi được tặng 1 chai dầu, hỗ trợ 200.000 đồng, chỉ phải bỏ thêm 120.000 đồng để bảo dưỡng. Bảo dưỡng xong, xe được đo lại và đạt tiêu chuẩn, được dán tem. Tôi nghĩ đây là việc làm hay để người dân biết và có ý thức để bảo vệ môi trường. Hiện tại, nước ta mới chỉ quy định kiểm soát khí thải xe máy đối với những xe bắt đầu xuất xưởng hoặc nhập khẩu. Còn đối với xe đang lưu hành thì chưa có quy định kiểm định khí thải. Tôi nghĩ đo khí thải cần trở thành quy định bắt buộc. Và thành phố cần mở thêm các điểm đo hoặc hỗ trợ nhiều hơn mới đạt mục tiêu 5.000 xe đặt ra” - ông Phùng Việt Dũng nói.

Mức hỗ trợ chưa đủ

Trong gần 1.000 xe đã đo kiểm định khí thải tuần qua thì chưa xe nào được nhận hỗ trợ 4 triệu đồng để đổi xe mới như chính sách mà chương trình đưa ra ban đầu. Người dân và chính các đại lý tham gia chương trình đều cho rằng để đủ các điều kiện là quá khó, mức hỗ trợ cũng chưa đủ hấp dẫn.

Theo chương trình thí điểm, những xe đủ điều kiện thu hồi phải thuộc các hãng của VAMM, đăng ký lần đầu trước năm 2002 tại Hà Nội. Bên cạnh đó, xe phải hợp pháp (chính chủ), số khung và số máy khớp với đăng ký xe, có đầy đủ các bộ phận: khung xe, động cơ, bình nhiên liệu… Tùy từng hãng và giá trị xe muốn đổi mới, chi phí hỗ trợ để khách hàng thải bỏ xe máy cũ và chuyển đổi xe máy mới dao động từ 0 - 4 triệu đồng/ xe (dự kiến cho 3.860 xe).

Cụ thể, khi chuyển đổi sang xe mới của Honda, Yamaha hoặc Suzuki, đối với xe dưới 25 triệu đồng sẽ được hỗ trợ 2 triệu đồng. Xe từ 25 - 40 triệu đồng được hỗ trợ 3 triệu đồng. Xe có giá trị trên 40 triệu đồng được hỗ trợ 4 triệu đồng. Còn nếu muốn đổi sang xe của hãng SYM thì với xe dưới 20 triệu đồng sẽ không được hỗ trợ. Tuy nhiên, đổi xe có giá từ 20 - 30 triệu đồng được hỗ trợ 2 triệu đồng, xe 30 - 40 triệu đồng được hỗ trợ 3 triệu đồng và đối với xe trên 40 triệu đồng là 4 triệu đồng. Đối với những ai muốn đổi sang xe mới của Piaggio, mức hỗ trợ cho xe mới giá dưới 40 triệu đồng là 2 triệu đồng và trên 40 triệu đồng là 4 triệu đồng.

TS. Lê Quý Thủy - chuyên gia Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải chỉ ra bất cập về thủ tục: “Để được đổi xe mới, người ta còn phải đến cơ quan công an để xác nhận hủy đăng ký xe máy cũ. Quan trọng nhất là tiền để người ta đổi xe cũ sang xe mới thì lại vượt quá khả năng của họ. Theo chúng tôi nghiên cứu, những xe cũ ấy thì đại đa số là người nghèo họ đi. Một chiếc xe mới của hãng Honda hiện nay giá thấp nhất cũng khoảng 19 triệu. Vì thế, dù có được hỗ trợ thêm vài triệu khi đổi xe cũ thì số tiền phải thêm để mua xe mới cũng là vấn đề lớn. Có lẽ người dân chưa thấy hấp dẫn lắm".

Ông Phùng Việt Dũng (Mỹ Đình) sau một hồi xem các mức hỗ trợ và thủ tục cũng đành lắc đầu: “Riêng yêu cầu phải là xe chính chủ đối với những người thu nhập thấp như tôi cũng khó thực hiện được, chưa kể số tiền bù để đổi xe lại quá nhiều. Nếu có được từng đấy tiền rồi thì tôi mua thêm chiếc xe khác luôn chứ cần gì phải đi đổi nữa. Hi vọng sau thời gian thí điểm sẽ có chính sách thoáng hơn và hỗ trợ cao hơn”.

Thuận lợi để áp dụng kiểm soát khí thải

Trước kia, việc kiểm soát khí thải xe máy chưa thực hiện được do người dân chưa đồng thuận. Tuy nhiên, hiện nay, do chất lượng không khí ở các thành phố lớn rất đáng báo động nên đại đa số người dân đã muốn kiểm soát khí thải xe máy để làm sạch môi trường sống. Chúng ta nếu bây giờ áp dụng việc kiểm soát khí thải tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, hay ngay cả trên toàn quốc thì rất thuận lợi.

Hà Nội hiện có khoảng 5,4 triệu xe mô tô, xe máy. Lượng xe sử dụng trên 10 năm tuổi chiếm tỷ lệ tới 52,13%. Các xe cũ có thể sẽ làm gia tăng mức phát thải chất độc hại vào không khí nếu chúng không được bảo dưỡng theo quy định. Nếu thực hiện được kiểm định khí thải thì hàng năm, riêng các thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội sẽ giảm được 676,122 tấn CO2, tương đương với tỷ lệ 55,93% so với tổng lượng phát thải. Về giải pháp căn cơ, phải có chính sách liên quan đến phương tiện giao thông công cộng.

TS Lê Quý Thủy - Viện Khoa học và Công nghệ giao thông vận tải

Nên hỗ trợ nhiều hơn cho người dân

Kiểm soát khí thải mô tô xe máy là giữ cho bầu không khí đô thị không bị “nhồi nhét” thêm những chất độc chết người được xả ra từ những chiếc xe xập xệ và ngay trước mắt là giảm tai nạn giao thông. Từ đó, sẽ thấy đầu tư cho kiểm soát khí thải mô tô xe máy hoàn toàn không phải là “gánh nặng” với ngân sách, mà là một sự đầu tư sáng suốt trên nhiều phương diện. Sự tốn kém nếu có, cũng chỉ là “tạm ứng” cho những lợi ích trong tương lai. Vì vậy, nên hỗ trợ nhiều hơn cho người dân thì mới thay đổi được tình hình.

Ông Trịnh Lượng (người sưu tập xe máy ở Bắc Từ Liêm)