Các ngân hàng tăng mua bán chéo trái phiếu, vì sao?

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Các ngân hàng phát hành lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp kể từ đầu năm nhưng cũng là “trái chủ” lớn nhất của lượng trái phiếu này.

Theo thống kê trong quý 3/2021, khối lượng trái phiếu ngân hàng phát hành thành công đạt 65,2 nghìn tỷ đồng, giảm 6,8% so với quý 2/2021 nhưng tăng tới 37,9% so với cùng kỳ.

Tính chung 9 tháng năm 2021, có 20 ngân hàng thương mại phát hành 136,4 nghìn tỷ đồng (tăng 42,6% so với cùng kỳ) trái phiếu với kỳ hạn bình quân 4,13 năm và lãi suất bình quân 4,5%/năm.

Trong đó, đáng nói, thống kê của SSI Reseach cho thấy, có đến 37,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu ngân hàng là do các ngân hàng khác mua lại, chiếm 27%. Tiếp đến là công ty chứng khoán (66,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 48%); tổ chức trong nước (chủ yếu là công ty bảo hiểm và các quỹ đầu tư chứng khoán, 30,9 nghìn tỷ, chiếm 22,3%) và cá nhân (3,4 nghìn tỷ, chiếm 2,5%).

Các nhà đầu tư cá nhân thường chỉ mua các trái phiếu tăng vốn cấp 2 có kỳ hạn dài (7-15 năm), hầu hết có lãi suất thả nổi, năm đầu dao động từ 6,2% đến 7,9%/năm.

Các trái phiếu này thường kèm theo quyền mua lại trước hạn của tổ chức phát hành sau 2-5 năm (hoặc 10 năm với trái phiếu 15 năm), nếu không thực hiện lãi suất các kỳ cuối sẽ tăng rất cao.

Trong khi đó, một số lượng lớn các ngân hàng và công ty chứng khoán mua trái phiếu kỳ hạn 1-3 năm có lãi suất cố định từ 2,6- 4,3%/năm, trả lãi hàng năm.

Lượng lớn trái phiếu ngân hàng phát hành được các ngân hàng khác mua lại
Lượng lớn trái phiếu ngân hàng phát hành được các ngân hàng khác mua lại

Theo SSI Research, nhu cầu các ngân hàng thương mại cần tăng vốn cấp 2 nhằm đáp ứng Basel II và bổ sung nguồn vốn trung hạn (hỗ trợ hoạt động kinh doanh và đáp ứng thông tư quy định về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn) tăng trong giai đoạn qua chính là nguyên nhân giúp thị trường trái phiếu ngân hàng sôi động.

Cùng chung nhận định, báo cáo mới đây của Fiin Group dẫn số liệu về số dư trái phiếu ngân hàng lưu hành của 29 ngân hàng thương mại tại cuối thời điểm 30/6/2021 ở mức 403,7 nghìn tỷ đồng. Con số này được cho là tương đương với giá trị trái phiếu doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng mà các ngân hàng này cũng đang nắm giữ tại thời điểm đó.

Do đó, FiinGroup nhận định gần như toàn bộ trái phiếu doanh nghiệp phát hành bởi các ngân hàng đều đang được sở hữu bởi các ngân hàng và một số định chế tài chính khác. Hay nói cách khác, các ngân hàng đang mua chéo trái phiếu của nhau.

Theo nhóm phân tích, điều này thể hiện sự dư thừa thanh khoản nói chung của hệ thống liên ngân hàng trong khi các ngân hàng đều có nhu cầu tăng vốn cấp 2 nhằm bổ sung năng lực nguồn vốn trung và dài hạn nhằm tài trợ cho việc tái cấu trúc nợ Covid-19 vốn có kỳ hạn dài hơn và cải thiện tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo qui định hiện hành của Ngân hàng Nhà nước.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, sở dĩ ngân hàng tăng mua bán trái phiếu chéo lẫn nhau thời gian gần đây là do những thay đổi về quy định. Theo đó, trước đây Thông tư 34/2013/TT-NHNN không cho phép tổ chức tín dụng được mua trái phiếu phát hành trên sơ cấp của tổ chức tín dụng khác. Do đó, các công ty chứng khoán thường đứng ra làm trung gian, mua trái phiếu ngân hàng trên thị trường sơ cấp, sau đó bán lại cho các tổ chức tín dụng khác.

Tuy nhiên, hiện tại, quy định này đã được gỡ bỏ nên các ngân hàng thương mại đã có thể trực tiếp mua trái phiếu của nhau trên thị trường sơ cấp từ ngày 17/5/2021.