- Việt Nam đóng góp tích cực trong hội nhập và xây dựng cộng đồng ASEAN
- Malaysia gửi công hàm lên Liên hợp quốc bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông
- Thông điệp từ các cuộc tập trận của nhóm "Tứ giác kim cương" trên Biển Đông
Với sự đoàn kết và nhất trí, ASEAN đã khẳng định vai trò trung tâm trong các vấn đề hệ trọng liên quan tới hòa bình ổn định an ninh và hợp tác của khu vực
Yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông đe dọa hòa bình, an ninh khu vực
Nhân dịp kỷ niệm 53 năm thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN, 8-8-1967/8-8-2020), các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã ra Tuyên bố chung về Tầm quan trọng của việc Duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Đông Nam Á. Đây là lần đầu tiên các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ra Tuyên bố riêng về chủ đề hòa bình và an ninh khu vực và tuyên bố quan trọng này được đưa ra đúng vào ngày truyền thống, kỷ niệm ngày thành lập của Hiệp hội.
Trong tuyên bố được đưa ra theo đề xuất của Việt Nam - quốc gia đang giữ cương vị Chủ tịch đương nhiệm của ASEAN năm 2020, trước tình hình bất ổn, biến động ngày càng tăng trong cục diện địa chính trị khu vực và thế giới diễn biến phức tạp và gây ra những tác động tiêu cực tới khu vực, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tái khẳng định mạnh mẽ cam kết duy trì một khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập, ổn định, đồng thời củng cố các giá trị hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Theo đó, các Bộ trưởng nhất trí ASEAN cần tiếp tục tăng cường đoàn kết, gắn kết, nâng cao sức mạnh tự cường trong việc thúc đẩy các mục tiêu, nguyên tắc và lợi ích chung như đã nêu trong Hiến chương ASEAN cách đây 53 năm.
Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN kêu gọi tất cả các nước tiến hành kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, ảnh hưởng tới hòa bình và an ninh, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Người đứng đầu cơ quan hoạch định chính sách đối ngoại của các quốc gia thành viên ASEAN cũng kêu gọi các nước tiếp tục tăng cường lòng tin chiến lược và tin cậy lẫn nhau thông qua đối thoại, hợp tác cùng có lợi và những biện pháp xây dựng lòng tin cụ thể.
Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần đầu tiên kể từ khi thành lập Hiệp hội ra Tuyên bố riêng về chủ đề hòa bình và an ninh khu vực diễn ra trong bối cảnh hòa bình, an ninh và ổn định đang đặt ra thách thức ngày càng nghiêm trọng với không chỉ cả Hiệp hội, mỗi quốc gia thành viên mà cả khu vực và thế giới. Những thách thức này đến từ những hành vi, việc làm ỷ vào sức mạnh và ngày càng hung hăng, ngang ngược, bất chấp chủ quyền hợp pháp của các quốc gia khu vực cũng như luật pháp quốc tế của Trung Quốc thực hiện yêu sách phi lý “đường lưỡi bò 9 đoạn” và thuyết “Tứ sa” đòi chủ quyền phi pháp đối với hầu hết diện tích của Biển Đông.
Để hiện thực hóa yêu sách phi pháp đòi chủ quyền với hơn 80% diện tích Biển Đông, Trung Quốc đã dùng sức mạnh vượt trội của mình cưỡng chiếm, chiếm đóng, bồi đắp trái phép để biến các hòn đảo, thực thể ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền hợp pháp của Việt Nam thành các căn cứ quân sự; đồng thời vi phạm các vùng biển thuộc chủ quyền của các bên liên quan ở Biển Đông. Những hành vi của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền hợp pháp của các quốc gia khu vực, vi phạm luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 mà Trung Quốc là một thanh viên; đe dọa nghiêm trọng tự do hàng hải, hàng không và hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác ở Biển Đông.
Khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN chủ động thích ứng trước biến động
ASEAN sau hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển đã trở thành một trong những hiệp hội khu vực thành công nhất thế giới. ASEAN ngày nay đã thực sự trở thành tổ chức đại diện cho các quốc gia khu vực, gắn kết trong tình láng giềng hữu nghị và hợp tác, tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau, nỗ lực phấn đấu cho hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng của người dân.
Từ một tổ chức gồm 5 nước thành viên, ASEAN hôm nay đã phát triển thành một Cộng đồng gồm 10 quốc gia ở Đông Nam Á với 650 triệu dân, có quy mô kinh tế năm 2019 lớn thứ 5 thế giới với tổng GDP trên 3.000 tỷ USD. Vượt ra ngoài phạm vi Đông Nam Á, ASEAN đã mở rộng quan hệ với nhiều Đối tác trong và ngoài khu vực, bao gồm cả các cường quốc hàng đầu thế giới, là động lực của các tiến trình hợp tác, đối thoại vì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển của châu Á- Thái Bình Dương và trên thế giới.
Nguyên nhân chủ quan mang tính quyết định dẫn tới thành công của ASEAN là sự đồng thuận, đoàn kết, nhất trí của tất cả các thành viên để chung sức đồng lòng nỗ lực vì sự phát triển, thịnh vượng của Hiệp hội và mỗi thành viên. Bên cạnh đó, nguyên nhân khách quan cũng rất quan trọng là môi trường hòa bình, ổn định và an ninh để làm nền móng cho sự hợp tác phát triển của các quốc gia thành viên ASEAN cũng như ASEAN với cộng đồng quốc tế.
Duy trì một môi trường hòa bình, ổn định và an ninh luôn là mong mỏi cháy bỏng của tất cả các thành viên ASEAN. Thực tế, ASEAN luôn đoàn kết, nhất trí nỗ lực, phấn đấu không mệt mỏi cho mục tiêu có ý nghĩa rất quan trọng đối với hợp tác, phát triển và thịnh vương chung của cả Hiệp hội cũng như mỗi quốc gia thành viên.
Với việc ra Tuyên bố chung về Tầm quan trọng của việc Duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Đông Nam Á, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã tái khẳng định tầm nhìn và cam kết xây dựng một Đông Nam Á hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng, đồng thời xác định những nguyên tắc và định hướng lớn giúp cho ASEAN chủ động ứng xử và thích ứng hữu hiệu với những biến động, bất ổn, cạnh tranh nước lớn gia tăng ở khu vực và thế giới, từ đó tiếp tục củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề hệ trọng liên quan tới hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực.
Chính vì thế, trong Tuyên bố, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã cam kết tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN và khuyến khích các đối tác của ASEAN tham gia đóng góp xây dựng thông qua các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), góp phần vào củng cố lòng tin và tin cậy lẫn nhau, cũng như xây dựng một cấu trúc khu vực mở, minh bạch, dung nạp và dựa trên luật lệ.
