[ẢNH] Tòa Mỹ yêu cầu Triều Tiên bồi thường 2,3 tỷ USD cho sự kiện năm 1968

Hơn 100 thành viên thủy thủ đoàn trên tàu do thám USS Pueblo và thân nhân của họ đệ đơn kiện Triều Tiên vào tháng 2/2018 theo Đạo luật Miễn trừ Chủ quyền Nước ngoài, trong đó cho phép "kiện những chính phủ tài trợ khủng bố với cáo buộc tra tấn, bắt con tin, gây thương tích cá nhân hoặc tử vong".

Mark Bravin, luật sư biện hộ chính cho các nạn nhân, gọi phán quyết của tòa án là "kết quả to lớn". "Tôi nghĩ tất cả nguyên đơn đều sẽ vô cùng hạnh phúc. Đây là một quá trình lâu dài", Bravin, người tham gia giải quyết vụ kiện từ 6 năm trước, cho biết hôm 25/2.

Việc cựu tổng thống Mỹ Donald Trump coi Triều Tiên là nước tài trợ khủng bố năm 2017 đã mở đường cho các nguyên đơn tiến hành kiện. Bình Nhưỡng từng được cựu tổng thống Mỹ George W. Bush đưa khỏi danh sách này vào năm 2008.

Theo tuyên bố của tòa án Washington, nhiều người trong 83 thành viên thủy thủ đoàn đã chịu sự lạm dụng về tinh thần và thể xác suốt 11 tháng bị giam sau khi con tàu bị bắt ngày 23/1/1968. Một người đã thiệt mạng.

Tuy nhiên, Triều Tiên không có đại diện trong các phiên tòa nên chưa rõ họ sẽ bồi thường thiệt hại như thế nào. Bravin giải thích rằng phán quyết của tòa án giúp nguyên đơn có thể đăng ký nhận bồi thường từ quỹ hỗ trợ nạn nhân khủng bố của quốc hội Mỹ. Hình ảnh bên trong con tàu Mỹ bị Triều Tiên bắt giữ.

Quá trình nhận tiền bồi thường có thể mất nhiều thời gian, nhưng luật sư Bravin cho hay điều này có khả năng diễn ra "sớm nhất vào năm sau".

Đầu tháng 1/1968, tàu thu thập tình báo của hải quân Mỹ USS Pueblo chở theo những thiết bị truyền thông và 80 thủy thủ đoàn rời căn cứ ở Nhật Bản tiến đến vùng biển bán đảo Triều Tiên, thực hiện nhiệm vụ đánh chặn và giải mã thông tin liên lạc của quân đội Triều Tiên.

Các binh sĩ Mỹ trên tàu không lường trước chuyện bị tấn công, nên không phòng bị sẵn.

Ngày 23/1/1968, tàu USS Pueblo đang ở cách xa hải cảng Wonsan, cảng biển lớn và nhộn nhịp nhất của Triều Tiên, thì một tàu tuần tra địa phương đến gần. Trên hình là nữ binh sĩ Triều Tiên đang hướng dẫn du khách, phía sau là khẩu súng máy hạng nặng M2HB do Mỹ sản xuất.

Những binh sĩ Triều Tiên yêu cầu tàu Mỹ phải cho họ lên boong để kiểm tra. Khi các thủy thủ Mỹ từ chối, tàu Triều Tiên ngay lập tức nổ súng. "Chúng tôi không có vũ khí để đáp trả. Khi đó, chúng tôi đang đội lốt một tàu phi vũ trang", đại úy Skip Schumacher kể lại trên BBC. Vào năm 1968, ông Schumacher là một thủy thủ 24 tuổi trên tàu.

Khi một tàu Triều Tiên áp sát, thuyền trưởng Bucher ra lệnh tăng tốc tối đa để chạy ra đại dương. Thuyền trưởng Russell đang đứng ngoài phòng liên lạc thì bị một sĩ quan kéo vào trong, ngay trước khi các chiến hạm Bình Nhưỡng khai hỏa. Thuyền trưởng đã chỉ đạo lái tàu hướng ra biển, nhưng tốc độ tối đa của USS Pueblo khi đó chỉ là 24 km/h, không thể sánh lại với tốc độ của tàu chiến Triều Tiên.

Như đoán biết được ý đồ, các binh sĩ Triều Tiên từ vòng vây bên ngoài liên tục nổ súng khi nhìn thấy khói bốc lên. Một thủy thủ Mỹ mất mạng, 3 người khác bị thương. 4 tàu phóng lôi sử dụng súng máy, trong khi tàu săn ngầm nã hàng loạt đạn pháo 57 mm vào khoang phía trước của USS Pueblo. Toàn bộ ăng ten bị phá hủy, mảnh đạn văng khắp boong tàu do thám Mỹ.

"Chúng tôi cần giúp đỡ, đây là tình huống khẩn cấp. Cần hỗ trợ. SOS SOS SOS. Xin hãy gửi trợ giúp", sĩ quan vô tuyến Don Bailey gọi về căn cứ Kamiseya. Sau cùng, thuyền trưởng Lloyd M. Bucher quyết định đầu hàng để bảo vệ những thủy thủ còn lại. Đội tàu Triều Tiên áp giải tàu USS Pueblo trở về bờ, chuyển các tù binh đến trại giam.

Các sĩ quan Triều Tiên thẩm vấn thuyền trưởng Bucher đầu tiên. Ông không thừa nhận con tàu đã vi phạm lãnh hải Triều Tiên để hoạt động gián điệp.

Đến khi một sĩ quan thẩm vấn dọa rằng sẽ xử bắn các thủy thủ ngay trước mặt ông, bắt đầu từ người trẻ nhất, Bucher buộc phải ký vào bản khai nhận. Lần lượt những thủy thủ khác cũng phải ký vào bản lời khai tương tự như Bucher.

Ngày 24/1, đài phát thanh Triều Tiên phát sóng bản "lời khai" của thuyền trưởng tàu USS Pueblo. Sự việc lập tức gây chấn động cho Mỹ. Họ chưa từng bị mất một tàu hải quân nào vào tay đối phương trong suốt 150 năm thành lập.

Mỹ điều 174.000 binh sĩ cùng nhiều tàu chiến, có cả siêu tàu sân bay lớn nhất thế giới khi đó USS Enterprise có thể mang tới 80 máy bay chiến đấu đến gần Triều Tiên.

Nhận thấy tín hiệu muốn đàm phán của Triều Tiên và để đảm bảo an toàn cho thuyền trưởng và đoàn thủy thủ, Mỹ chấp nhận đàm phán với Bình Nhưỡng.

Cuộc đàm phán diễn ra tại khu vực phi quân sự Panmunjom. Đại diện đoàn Mỹ là một vị chuẩn đô đốc, còn phía Triều Tiên là một thiếu tướng. Quá trình đàm phán giữa hai bên kéo dài ròng rã 11 tháng. Cuối cùng ngày 23/12/1968 các thủy thủ được trả tự do.