[ẢNH] Thất bại tại Afghanistan khiến Mỹ mất quyền tiếp cận chiến lược vào Trung Á

Trong bài viết đăng tải trên tạp chí National Interest, chuyên gia nghiên cứu lịch sử người Mỹ Gregory Copley đã thảo luận về sự thất bại của Mỹ cũng như các nước phương Tây ở Afghanistan.

Ông Copley tin rằng bằng hành động rút quân bất ngờ và sơ tán công dân vội vã khỏi Afghanistan, hình ảnh của Mỹ đang bị suy giảm nghiêm trọng cả trong nước lẫn quốc tế.

Vị chuyên gia nhận định, cuộc bầu cử tổng thống vào năm ngoái cho thấy người dân Mỹ, nói một cách nhẹ nhàng đã bị phân tâm khỏi việc thực hiện sứ mệnh toàn cầu vốn đã quen thuộc của đất nước.

Rõ ràng Washington có khả năng củng cố sức mạnh vào thời điểm nguy cấp. Nhưng điều gì có thể được xem động cơ lớn, có phải là những cuộc chiến với các đối thủ mạnh, ngoài ra chính quyền hiện nay liệu có thể đáp ứng những đòi hỏi như vậy hay không?

"Trước đây yếu tố chiến lược để ứng phó với thách thức là giá trị từ quyền tự do cá nhân của phương Tây, kể cả ở nước ngoài, giúp phát triển thương mại tư nhân, tạo ra dòng vốn, ý tưởng...", nhà sử học Copley giải thích.

Tuy vậy theo ông Copley, những năm gần đây chứng kiến ​​sự trì trệ của nước Mỹ trong việc ứng phó với thách thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Điều này bắt nguồn từ sự gia tăng các khoản nợ bên ngoài của nước Mỹ. Tương lai gần, tập thể phương Tây mà dẫn đầu là Mỹ sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong ứng phó so với những thập kỷ trước.

Nhà sử học Mỹ tin rằng tình hình hiện tại cũng chứng tỏ đối thủ lớn nhất của Washington là Bắc Kinh đã có thể tạo ra điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu dầu và khí đốt từ Trung Đông, đặc biệt là từ Iran.

Nhà Trắng cũng không thể trực tiếp gây áp lực lên Bắc Kinh do Tổng thống Biden có quan điểm khác biệt và không áp dụng chính sách gây áp lực lên Trung Quốc như người tiền nhiệm Donald Trump.

Việc mở rộng ảnh hưởng kinh tế qua khu vực Trung Á rõ ràng đang tạo cơ hội lớn cho Trung Quốc để củng cố vị thế của mình trong nước và trên trường quốc tế.

"Tuy nhiên Ấn Độ dường như mới chính là đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất từ thất bại của nước Mỹ ở Afghanistan", sử gia Copley nhận định.

Ngoài ra theo ý kiến ​​của ông Copley, Ấn Độ nhận thức được sự gia tăng ảnh hưởng của họ, cùng với đó là sự tin tưởng vào sức mạnh của mình trong đối đầu với Trung Quốc. Khu vực Trung Á mở ra triển vọng phát triển quan hệ kinh tế cũng như chiến lược riêng cho New Delhi.

Nhưng đồng thời có khả năng xảy ra một cuộc xung đột quân sự mới giữa Ấn Độ với Pakistan, bởi vì New Delhi cần phát triển đường tiếp cận đến Trung Á và "cắt đứt" cây cầu trên bộ qua Kashmir do Quân đội Pakistan kiểm soát.

Kết luận, chuyên gia Gregory Copley lưu ý: "Nước Mỹ đã mất quyền tiếp cận chiến lược vào Trung Á, 30 năm hiện diện trong khu vực đã chứng tỏ thái độ sai lầm của Washington đối với Afghanistan".

"Hơn nữa việc Mỹ thiếu các mục tiêu chiến lược sau Chiến tranh Lạnh và thiếu hiểu biết về vị trí ban đầu đối với các lực lượng của họ ở Afghanistan sau sự kiện 11/9 đã trở thành hệ quả của những sự kiện ngày nay".