[ẢNH] Thành phố lớn thứ hai của Afghanistan lọt vào tay Taliban

"Taliban đã chiếm được thành phố chiến lược Kandahar sau những cuộc đụng độ dữ dội đêm 12/8", quan chức Afghanistan giấu tên vừa tiết lộ, ông cũng thêm rằng lực lượng chính phủ vẫn đang cố thủ trong sân bay Kandahar, căn cứ quân sự lớn thứ hai của Mỹ tại nước này.

Ông Ghulam Habib Hashimo, quan chức của chính phủ ở Herat, thành phố lớn thứ ba Afghanistan, cũng cho biết khu vực này đã thất thủ vào tay Taliban.

"Lực lượng chính phủ chỉ còn giữ được sân bay và một doanh trại quân đội trong thành phố. Các gia đình đã rời đi hoặc đang ẩn náu trong nhà", ông nói.

Giới chức an ninh Afghanistan còn xác nhận phiến quân đã kiểm soát nhiều đô thị chiến lược khác, gồm thành phố Lashkar Gah ở miền nam và Qala-e-Naw ở tây bắc.

Lashkar Gah là thủ phủ tỉnh Helmand, nơi lực lượng của Mỹ và đồng minh đã giao tranh với phiến quân trong suốt nhiều năm qua. Tuy nhiên giờ đây chúng đã rơi vào tay phiến quân Taliban.

Một sĩ quan cảnh sát cho biết, quan chức chính quyền và chỉ huy quân sự rời khỏi đây bằng trực thăng vào đêm qua, trong khi 200 binh sĩ chính phủ đã đầu hàng Taliban.

Thủ đô Kabul vẫn trong tầm kiểm soát của lực lượng chính phủ Afghanistan, nhưng với đà tấn công dồn dập, Taliban đang ngày càng áp sát thành phố này.

Tình báo Mỹ từng nhận định Taliban có thể vây hãm và chiếm thủ đô Kabul trong 90 ngày. Tuy vậy với tình thế này có thể họ sẽ chiếm được nhanh hơn.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin mới đây đã điện đàm với Tổng thống Ashraf Ghani, nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn đầu tư vào an ninh và ổn định tại Afghanistan trước mối đe dọa bạo lực từ Taliban.

Mỹ đã điều 3.000 quân đến sân bay Kabul để hỗ trợ sơ tán một phần nhân viên đại sứ quán và công dân khỏi thủ đô Afghanistan.

Lầu Năm Góc còn điều động khoảng 3.500 lính trực chiến tại căn cứ Fort Bragg tại bang Bắc Carolina, sẵn sàng xuất quân nếu chiến sự giữa quân chính phủ Afghanistan và Taliban xấu đi.

Quân đội chính phủ Afghanistan có ưu thế về số lượng và khí tài, trong khi tinh thần chiến đấu của phiến quân Taliban được đánh giá cao hơn (Hình ảnh vũ khí của quân đội chính phủ bị Taliban thu giữ).

Lực lượng an ninh Afghanistan, bao gồm quân đội, cảnh sát và tình báo, có quân số khoảng 307.000 người vào cuối tháng 4, theo báo cáo được công bố tuần trước của Tổng thanh tra đặc biệt của Mỹ về tái thiết Afghanistan (SIGAR).

Ước tính của các tổ chức nghiên cứu cho thấy lực lượng sẵn sàng chiến đấu, có thể điều động bất cứ lúc nào hiện vào khoảng 180.000 người.

Mỹ đã chi hàng chục tỷ USD để tái thiết và trang bị cho quân đội Afghanistan sau khi lật đổ chính quyền Taliban trong chiến dịch quân sự năm 2001.

Quân đội chính phủ Afghanistan sở hữu nhiều ưu thế về khí tài so với đối thủ, nhờ được trang bị hàng loạt vũ khí hiện đại của phương Tây như súng trường tấn công, kính nhìn đêm, xe thiết giáp, pháo và trinh sát cơ không người lái cỡ nhỏ.

Họ cũng sở hữu lực lượng không quân khá mạnh với 167 máy bay, bao gồm nhiều cường kích và trực thăng tấn công, lợi thế mà Taliban hoàn toàn không có.

Trong khi đó, Taliban không công bố lực lượng chính xác, nhưng các cơ quan giám sát của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ước tính nhóm này có 55.000-85.000 tay súng.

Taliban chủ yếu chỉ dựa vào vũ khí bộ binh và khí tài hạng nhẹ đã có mặt tại Afghanistan suốt hàng chục năm qua, từ những cuộc xung đột với Liên Xô giai đoạn 1979-1989 và mua sắm từ chợ đen.

Lực lượng này cũng sử dụng các loại súng chống tăng vác vai, cối và pháo phản lực cỡ nhỏ, kết hợp với pháo phòng không và vũ khí chống tăng hạng nhẹ.

Đánh bom tự sát và thiết bị nổ tự chế (IED) là những vũ khí gây sát thương nặng nhất của Taliban trong cuộc chiến với quân đội chính phủ và lực lượng nước ngoài.

Quân đội chính phủ Afghanistan có tinh thần chiến đấu tương đối kém bởi thương vong cao, tình trạng tham nhũng, đào ngũ và gần đây là đợt rút quân của Mỹ và đồng minh.

Khả năng lãnh đạo và lên kế hoạch kém của giới chỉ huy quan đội chính phủ cũng được cho là nguyên nhân làm suy giảm tinh thần của binh sĩ.

Trong khi đó, các đơn vị Taliban cho thấy sự gắn kết vượt trội, bất chấp những thông tin về sự chia rẽ trong nội bộ phiến quân những năm qua.

Lý do dường như bắt nguồn từ chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan và những lời hứa hẹn về vật chất của Taliban đối với các tay súng của mình.