[ẢNH] Nhìn lại vụ thử hạt nhân cuối cùng của Liên Xô cách đây 30 năm

Theo thông báo, sự kiện trên diễn ra tại bãi thử Novaya Zemlya (Vật thể 700), một vụ nổ nhóm dưới lòng đất gồm 8 điện tích với tổng công suất 70 kiloton đã được thực hiện.

Dữ liệu chính thức cho biết có tổng cộng 715 vụ thử hạt nhân đã diễn ra ở Liên Xô, trong đó 468 vụ xảy ra tại bãi thử Semipalatinsk. Có 132 vụ nổ trong số đó trên Novaya Zemlya, nhưng đồng thời tổng sức công phá của chúng lên tới 94% trong toàn bộ lịch sử Liên Xô.

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên, vì chính vào ngày 30/10/1961, quả bom Sa hoàng, hay còn gọi là AN602 hay "Mẹ của Kuzkina", đã được kích nổ - quả bom mạnh nhất từng được con người tạo ra.

Ngoài ra bãi thử Novaya Zemlya còn đáng chú ý bởi thực tế là nhiều loại thử nghiệm hạt nhân đã được thực hiện ở đó: dưới lòng đất, trên mặt đất, dưới nước, trên không.

Nhưng sau năm 1962 chỉ diễn ra các thử nghiệm trong hầm ngầm hoặc giếng sâu. Điều này xảy ra do những rủi ro về môi trường; ngoài ra vào tháng 8/1963, Liên Xô, Mỹ và Anh đã ký Hiệp ước cấm thử vũ khí hạt nhân trong khí quyển, ngoài không gian và dưới nước.

Cuộc thử nghiệm diễn ra vào tháng 10/1990 thực sự đã được chuẩn bị vào cuối năm 1989, nhưng nhiều lần bị hoãn lại do tình hình quốc tế khó khăn.

Sau đó quá trình cải tổ mang tên Perestroika diễn ra một cách sôi nổi trong nước đã gây ảnh hưởng rất nhiều tới sự chuẩn bị.

Quan hệ với phương Tây nồng ấm, trong đó các "đối tác" mới ngày càng kiên quyết yêu cầu chấm dứt các vụ thử hạt nhân và chạy đua vũ trang nói chung, hứa hẹn sẽ cấp tài chính để đổi lại những yêu sách.

Ngoài ra do kết quả của chính sách công khai vào cuối những năm 1980, các vụ thử hạt nhân trên bãi thử Novaya Zemlya đã được công chúng biết đến rộng rãi.

Khu vực này khi đó đang được giám sát chặt chẽ, vì vậy những lời kêu gọi ngăn chặn vụ nổ ngày càng đến từ bên trong đất nước. Đừng quên rằng vụ tai nạn ở nhà máy điện hạt nhân Chernobyl khi đó đang gây ám ảnh Liên Xô.

“Xét rằng các thử nghiệm của đã ở trong điều kiện đóng phiến khoảng một năm, các chuyên gia rất lo lắng về tình trạng của thiết bị thiết bị hạt nhân. Thời hạn bảo hành và bản thân thiết bị sắp kết thúc".

"Trong trường hợp thử nghiệm bị trì hoãn, bản thân vụ nổ hạt nhân có thể xảy ra một sự phát triển không lường trước được. Theo lời kêu gọi, Ủy ban nhà nước của Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô về các vấn đề quân sự - công nghiệp đã cho phép vụ thử diễn ra sau ngày 10/10 /1990, có tính điều kiện thời tiết".

Thông tin nói trên được Thứ trưởng Bộ Năng lượng nguyên tử và Công nghiệp - ông Viktor Mikhailov cung cấp sau khi đã báo cáo sau đó với các đại biểu của Xô Viết tối cao.

Điều đau đầu chính của các kỹ sư hạt nhân là chờ đợi điều kiện thời tiết phù hợp. Trong trường hợp các hạt phóng xạ nổi lên trên bề mặt, đáng lẽ chúng không bị gió thổi bay đi; trong trường hợp xấu nhất, tất cả khí phải nằm trên bãi chôn lấp.

Kết quả là bản dự báo thời tiết thuận lợi được xây dựng vào chiều ngày 24/10, việc thử nghiệm đã hoàn thành tốt đẹp vào lúc 17h59. Không có sự giải phóng các sản phẩm phóng xạ lên bề mặt.

Vào ngày thứ hai sau vụ nổ, đại diện của các phương tiện truyền thông và các nhà khoa học đã được phép vào bãi thử, những người đã có thể tự mình đảm bảo rằng ngay cả cách tâm vụ nổ vài chục mét mức bức xạ cũng không vượt quá 25 microroentgens mỗi giờ.

Sau đó, không có vụ nổ hạt nhân nào được thực hiện ở Liên Xô hoặc ở Nga, mặc dù chính Hoa Kỳ đã không ngừng thử nghiệm cho đến năm 1992.

Về phần bãi thử Novaya Zemlya, nó được duy trì trong tình trạng hoạt động. Theo các quan chức, cơ sở này được lên kế hoạch sử dụng cho các vụ nổ phi hạt nhân.