[ẢNH] Máy bay vận tải C-17 Globemaster III, biểu tượng của cuộc di tản tại Afghanistan

Mỹ đang tìm cách tăng số chuyến bay tại Afghanistan để sơ tán khoảng từ 5.000-9.000 người mỗi ngày, lực lượng không vận chiến lược được huy động để đưa người đi và mang thiết bị, nhu yếu phẩm tiếp tế trở lại cho binh sĩ và người dân đang kẹt lại tại sân bay quốc tế Kabul.

Đóng vai trò chủ lực trong chiến dịch này là vận tải cơ hạng nặng C-17 Globemaster III, vốn được đánh giá là xương sống của lực lượng không vận Mỹ, và "ngựa thồ" phục vụ cho các chiến dịch quân sự của Mỹ ở nước ngoài.

Những chiếc C-17 bắt đầu gây chú ý với hình ảnh nhiều người Afghanistan bám càng phi cơ trên đường băng sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul, trong đó một số người đã thiệt mạng do máy bay cán qua, rơi khỏi phi cơ hoặc bị kẹt trong khoang chứa càng đáp.

Thậm chí một chiếc vận tải cơ C-17 mang hô hiệu "Reach 871" đã lập kỷ lục khi chở theo 823 công dân Afghanistan rời khỏi Kabul. Hình ảnh người dân ngồi chật ních trên chuyến bay này đã gây ấn tượng mạnh cho giới quan sát.

"Rõ ràng tổ lái Reach 871 đã tìm ra cách để nhồi nhét thêm người mà vẫn bảo đảm an toàn bay. Tôi hy vọng họ sẽ được khen thưởng, đó là quyết định rất táo bạo và họ đã làm đúng", phi công C-17 giấu tên đang phục vụ di tản cho hay (Hình ảnh phi hành đoàn của chiếc C-17 mang hô hiệu "Reach 871").

Vẫn còn hàng trăm người bên ngoài chiếc C-17 và trên đường băng vào thời điểm "Reach 871" cất cánh, nhưng tổ lái không thể làm gì hơn vì không còn bất cứ khoảng trống nào để có thể nhồi nhét thêm người.

Phi công giấu tên mô tả tình cảnh ở sân bay Kabul khi đó giống với thảm họa Titanic, khi tất cả mọi người đều muốn lên xuồng cứu hộ, nhưng chúng sẽ chìm nếu có quá nhiều người cùng lên.

"Nếu chiếc C-17 dừng lại, nó có thể bị hư hại hoặc bị phá hủy hoàn toàn, không ai biết những người ở đó có vũ khí hay không", phi công Mỹ đang hoạt động tại Kabul cho biết.

"Nếu C-17 không thể cất cánh hoặc bị hư hại, thảm kịch sẽ còn tồi tệ hơn khi chiếc máy bay hàng trăm tấn sẽ chặn đường băng và không ai có thể đến hay đi nữa", người này nói thêm.

Các kíp bay C-17 được huấn luyện đối phó với nguy cơ không tặc, đột nhập máy bay hoặc xâm phạm nơi đỗ phi cơ, nhưng chưa bao giờ chứng kiến tình cảnh như ở Kabul. Các phi công cho rằng tổ lái "Reach 871" đã làm đúng khi quyết định đóng cửa và cất cánh sau khi đã nhồi nhét đầy người, nhưng vấn đề chưa dừng lại ở đó.

Sự gấp rút trong quá trình chuẩn bị cất cánh khiến họ khó lòng tính toán chính xác khối lượng trong khoang hàng, từ đó không thể xác định quãng đường băng cần thiết để cất cánh. Chiếc C-17 có thể chở tối đa 78 tấn, nhưng đòi hỏi phải có đường băng đủ dài.

Điều tệ hơn nữa là sân bay Hamid Karzai nằm ở độ cao gần 1.800 m so với mực nước biển và Afghanistan đang trong mùa hè, khiến không khí tương đối loãng và máy bay khó tạo được lực nâng như ở nơi có độ cao nhỏ và thời tiết mát mẻ hơn.

Hai yếu tố khác làm chuyến bay của "Reach 871" càng nguy hiểm hơn. Thứ nhất là địa hình Kabul, vốn có hình dạng lòng chảo và được bao quanh bởi các dãy núi, đòi hỏi máy bay nhanh chóng lấy độ cao sau khi rời mặt đất để tránh đâm vào núi.

Thứ hai là các tay súng Taliban đang kiểm soát Kabul, không ai biết liệu họ có tuân thủ thỏa thuận với Mỹ và tránh tấn công máy bay hay không.

Vượt qua tất cả thử thách này, tổ lái C-17 vẫn còn một vấn đề khác, đó là phi cơ chỉ có một nhà vệ sinh trong khi phải chở tới 823 người, họ được nhồi nhét chật cứng trên sàn, gần như không thể di chuyển.

"Đó không phải tình huống lý tưởng. Chắc chắn chiếc máy bay đó sẽ phải nằm đất một thời gian để dọn sạch sẽ, bởi nhiều người phải tiểu tiện ra sàn", phi công giấu tên cho hay.

Khi không quân Mỹ tìm kiếm lực lượng lập cầu hàng không với Afghanistan, số kíp bay tình nguyện làm nhiệm vụ còn cao hơn số máy bay có sẵn. Điều này phần nào tháo gỡ được tình trạng thiếu phi công khi hoạt động trong môi trường nguy hiểm như Afghanistan.

"Công việc của chúng tôi là xử lý và hỗ trợ tình huống. Thảm họa là chuyên ngành của chúng tôi", phi công C-17 giấu tên nói.

"Đây chính là điều mà chúng tôi được huấn luyện. Đây là điều mà cộng đồng C-17 Globemaster luôn sẵn sàng thực hiện dù đôi khi rất nguy hiểm, thậm chí bằng mạng sống", phi công giấu tên cho hay.

C-17 Globemaster III là máy bay vận tải quân sự hạng nặng được tập đoàn McDonnell Douglas phát triển cuối thập niên 1980 nhằm mục đích vận chuyển chiến lược và chiến thuật, cho phép đưa trang thiết bị vũ khí và binh sĩ Mỹ đến mọi địa điểm trên thế giới, cũng như sơ tán thương binh và thả lính dù.

Máy bay có chiều dài thân 53 m, sải cánh rộng 51,75 m. Với chiều rộng khoang hàng 5,5 m, cao tối đa 4,6 m, C-17 có khả năng mang đến 78 tấn hàng hóa hoặc 102 lính dù tinh nhuệ, phù hợp với những hoạt động đòi hỏi đưa lượng lớn người, khí tài đến và đi từ các địa điểm ở xa căn cứ.

Máy bay C-17 được thiết kế để cất hạ cánh trên đường băng ngắn, cũng như các đường băng dã chiến không được chuẩn bị trước. Đây là điều mà ít máy bay vận tải hạng nặng nào có thể làm được.

C-17 có khả năng tiếp liệu trên không, điều này cho phép nó vươn tới mọi địa điểm trên thế giới, phục vụ các yêu cầu của quân đội Mỹ.

. Ngay cả các kíp bay C-17 cũng tỏ ra ấn tượng với tổ lái trên chiếc Reach 871 khi họ cất cánh với hơn 823 người trong khoang hàng. "Tôi nghĩ không có thiết kế vận tải cơ quân sự nào tốt hơn nó", phi công C-17 đang phục vụ tại Afghanistan cho biết

Mỹ đang tiếp tục đẩy mạnh hoạt động không vận trong chiến dịch di tản tại Afghanistan. Dù mỗi ngày họ có thể chuyển đi được tới vài ngàn người, nhưng số người đang chờ tại sân bay còn rất lớn.

Nhiều khả năng khi chiến dịch di tản kết thúc, nhưng vẫn nhiều người phải bỏ lại. Tổng thống Mỹ Biden ngày 22/8 thừa nhận, việc sơ tán người dân khỏi Afghanistan sẽ luôn "khó khăn và đau đớn, bất kể nó bắt đầu lúc nào".