Tổng thống Putin đã ra lệnh cho hải quân Nga nghiên cứu đề án thiết kế lớp tàu sân bay mới chạy bằng năng lượng hạt nhân để nâng cao uy thế của hải quân nước này.
Hạm đội Nga nằm trong top dẫn đầu thế giới về năng lực tác chiến.
Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, chiếc Đô đốc Kuznetsov vẫn là tàu sân bay duy nhất của lực lượng hải quân lớn thứ 2 thế giới này.
Chưa kể tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov hiện đang gây cho Nga không ít phiền toái. Hình ảnh cột khói đen bốc cao mỗi khi con tàu hải hành được coi là nỗi xấu hổ của Nga.
Mơ ước sở hữu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân ngang ngửa với các tàu sân bay của Mỹ một lần nữa lại được Tổng thống Putin khơi dậy.
Dù trước đó dự án đóng tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân của họ đã chết yểu ngay tại xưởng đóng tàu khi nó chưa kịp hoàn thành và chưa một lần chạy thử.
Hình ảnh siêu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân thuộc Đồ án 1143.7 Ulyanovsk của hải quân Liên Xô đóng dở dang trong xưởng đóng tàu.
Vì vậy có thể nói hải quân Liên Xô trước đây và Nga hiện nay đã gần chạm một tay vào chiếc siêu tàu sân bay ngang ngửa với tàu sân bay lớp Nimizt của Hải quân Mỹ. Song giấc mơ đó đã tan vỡ vì thiếu tiền sau khi Liên Xô sụp đổ.
Được biết cuối thời kỳ Chiến tranh Lạnh, với tham vọng ngăn chặn hải quân Mỹ tiếp cận bờ biển của mình, Liên Xô đã thực hiện một dự án cực lớn nhằm chế tạo chiếc tàu sân bay lớn chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Năm 1988, Hội đồng nhà nước liên bang Xô Viết đã quyết định khởi đóng một tàu sân bay mới chạy bằng năng lượng hạt nhân tương đương với tàu sân bay lớp Nimizt của Hải quân Mỹ.
Tàu sân bay mới được khởi đóng tại nhà máy đóng tàu Nikolayev ở Ukraine
Đồ án 1143.7 Ulyanovsk là một thiết kế lai giữa tàu sân bay lớp Nimizt và lớp Kuznetsov.
Boong tàu được thiết kế với 4 đường băng cho máy bay cất và hạ cánh. Hai đường bằng được thiết kế tương tự như kiểu thiết kế của tàu sân bay lớp Nimizt sử dụng các máy phóng hơi nước để phóng máy bay.
Trong khi đó phần mũi tàu vẫn giữ lại hai đường băng kiểu nhảy cầu như trên chiếc tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov.
Thiết kế mới này đã khắc phục được sự thiếu sót và hạn chế của tàu sân bay lớp Kuznetsov.
Nó có khả năng triển khai hoạt động các máy bay cánh cố định tải trọng lớn như các máy bay vận tải quân sự, hay máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không.
Theo thiết kế, siêu tàu sân bay Ulyanovsk có trọng tải lên tới 85.000 tấn và có khả năng mang theo 70 máy các loại, trong đó có 27 chiếc tiêm kích trên hạm Su-33 hoặc MiG-29, 10 chiếc cường kích Su-25, 4 chiếc máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không Yak-44 (tương đương với E-2 Hawkeyes của Hải quân Mỹ).
Ngoài ra, tàu còn có 15-20 chiếc trực thăng chống ngầm Ka-27.
Nhà chứa máy bay trên tàu được thiết kế với 3 thang máy, 1 ở bên mạn trái, 2 ở bên mạn phải, phía hai bên của tháp chỉ huy, tạo sự linh hoạt cao trong triển khai máy bay sẵn sàng làm nhiệm vụ.
Đồ họa mô phỏng toàn bộ tính năng cũng như các loại vũ khí được triển khai trên siêu tàu sân bay hạt nhân này.
Đồ án 1143.7 Ulyanovsk được trang bị hệ thống vũ khí cực mạnh, đúng trường phái Liên Xô biến tàu sân bay thành một pháo đài nổi giữa đại dương.
Hệ thống vũ khí bao gồm 12 quả tên lửa chống hạm tầm xa P-700 Granit (NATO định danh là SS-N-19 Shipwreck) tầm bắn lên đến 700km mang theo đầu đạn thông thường nặng 750kg hoặc đầu đạn hạt nhân chiến thuật 500 kiloton.
24 ống phóng thẳng đứng cho tên lửa đối không đa kênh Shtil tầm bắn 50km; 8 hệ thống phòng thủ tầm cực gần Kashtan, cùng với 8 pháo bắn siêu nhanh AK-630.
Đồ án 1143.7 Ulyanovsk được trang bị 4 lò phản ứng hạt nhân KN-3 công suất 300MW.
Lò phản ứng này hiện đang được sử dụng trên chiếc tuần dương hạm nguyên tử lớp Kirov.
Thông số cơ bản của tàu theo Đồ án 1143.7 Ulyanovsk: Dài 324,6 mét, rộng 75,5 mét, mớn nước 11 mét, tải trọng tiêu chuẩn 67.000 tấn, 85.000 tấn đầy tải.
Thủy thủ đoàn bao gồm 40 sĩ quan, 2.300 thủy thủ và 1.100 phi công chiến đấu.
Các nhà thiết kế tàu dự tính lắp ba thang máy, mỗi chiếc có thể chở được 50 tấn để di chuyển phi cơ ra vào nhà chứa máy bay trên boong.
Năm 1991, Liên bang Xô Viết sụp đổ, đồ án 1143.7 Ulyanovsk rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Ukraine tuyên bố độc lập, ngay tại thời điểm đó tàu sân bay Ulyanovsk đang nằm trong nhà máy thuộc quyền kiểm soát của Ukraine.
Một cuộc tranh cãi kịch liệt đã diễn ra giữa Nga và Ukraine về quyền sở hữu con tàu này. Bất chấp những nỗ lực khẩn cấp của Nga để cứu vãn dự án, Hội đồng Bộ trưởng Ukraine ra quyết định “khai tử “ siêu tàu sân bay này vào ngày 4/2/1992.
Con tàu đã bị tháo dỡ, bán sắt vụn và hoàn toàn biến mất vào năm 1994. Theo một báo cáo được trích dẫn bởi tạp chí Jane’s, tại thời điểm bị “xẻ thịt” siêu tàu sân bay này đã hoàn thành được 70% khối lượng công việc. Trong khi đó, theo một số nguồn tin từ Hải quân Nga, con tàu mới hoàn thành được 45%, phía Ukraine lại tuyên bố con tàu chỉ mới hoàn thành 20% mà thôi.
Cùng với việc siêu tàu sân bay Ulyanovsk “chết yểu”, dự án phát triển máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không Yak-44 cũng chịu chung số phận. Nó bị “khai tử” khi vừa mới bắt đầu hình thành và phát triển.
Số phận thê thảm của Đồ án 1143.7 Ulyanovsk chỉ là một phần trong hệ lụy kéo theo từ sự sụp đổ của Liên Xô.
Vì vậy với phương châm từng bước khôi phục lại hoàn toàn sức mạnh, Tổng thống Putin đã ra lệnh cho quân đội Nga từng bước xây dựng và hoàn thiện các dự án tàu sân bay cỡ lớn chạy bằng năng lượng hạt nhân để hải quân nước này có thể đóng và trang bị trong tương lai.