[ẢNH] Bước đi khôn ngoan của Nga khi chủ động gỡ ngòi nổ xung đột với Ukraine

"Các đơn vị đang hành quân đến ga tàu và sân bay, trong khi khí tài được chuyển lên tàu đổ bộ, sân ga và vận tải cơ quân sự", Bộ Quốc phòng Nga hôm nay thông báo về hoạt động chuyển quân khỏi khu vực biên giới giáp Ukraine.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trước đó thông báo các cuộc diễn tập gần Ukraine đã kết thúc vào ngày 22/4 và toàn bộ binh sĩ tham gia hoạt động này sẽ trở về các căn cứ thường trực trước ngày 1/5.

"Tôi tin rằng mục tiêu các cuộc kiểm tra đã đạt được. Quân đội đã chứng tỏ khả năng của họ trong việc đảm bảo nền phòng thủ đáng tin cậy cho đất nước. Do đó, tôi quyết định hoàn thành việc kiểm tra ở các quân khu phía nam và phía tây", ông Shoigu cho hay.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhanh chóng hoan nghênh tuyên bố này, song cảnh báo quân đội Ukraine tiếp tục "duy trì cảnh giác".

Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho hay, ông sẵn sàng chào đón người đồng cấp Ukraine tại Moscow vào bất cứ lúc nào để thảo luận về quan hệ song phương, nhưng lưu ý ông Zelensky cũng nên trao đổi với các lãnh đạo ly khai ở miền đông Ukraine về tình hình chiến sự leo thang.

Quân đội Ukraine chiến đấu với các lực lượng ly khai thân Nga tại khu vực Donetsk và Lugansk ở phía đông đất nước kể từ năm 2014, sau khi Nga sát nhập bán đảo Crimea. Hơn 13.000 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột.

Trong lúc căng thẳng giữa Kiev với lực lượng ly khai gia tăng, Moskva triển khai nhiều khí tài gồm xe tăng, pháo và thiết giáp hạng nặng tới khu vực gần biên giới với Ukraine từ cuối tháng 3.

Mỹ ước tính hiện khoảng 80.000 lính Nga đã xuất hiện tại bán đảo Crimea và gần biên giới Ukraine, trong khi Liên minh châu Âu đưa ra con số 100.000 người.

Những hình ảnh vệ tinh cho thấy rõ ràng Nga đã triển khai một lực lượng khá hùng hậu tới gần biên giới Ukraine.

Lượng lớn tăng thiết giáp bao gồm cả xe tăng chủ lực T-72B3 đã được Nga đưa đến các căn cứ giáp với biên giới Ukraine.

Một lực lượng hùng hậu chiến đấu cơ cũng đã được Nga triển khai tới các căn cứ chỉ cách biên giới 150km.

Moscow khẳng định, hành động chuyển quân của họ là thường niên và nằm trong kế hoạch được lên từ trước đó.

Tuy nhiên giới quan sát cho rằng động thái điều quân của Nga có thể nhằm răn đe Ukraine, đồng thời phát tín hiệu "nắn gân" chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden.

"Tôi tin là Nga điều động lực lượng lớn như thế là đang muốn thử thách Tổng thống mới của Mỹ. Họ cũng muốn sử dụng thời điểm này để truyền đi thông điệp rằng 'đừng xem thường sức mạnh Nga'", Michael Shoebridge, chuyên gia về chính sách đối ngoại tại Viện Chính sách Chiến lược Australia, bình luận.

Điện Kremlin tuyên bố họ triển khai lực lượng lớn gần biên giới Ukraine như một động thái đề phòng, trong bối cảnh Kiev tăng lực lượng gần giới tuyến với phe ly khai thân Nga ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên, theo Shoebridge, Ukraine không phải là lý do chính cho các động thái quân sự hùng hậu đó.

"Họ điều 15 tàu chiến từ Biển Caspia tới Biển Đen, trong khi hạm đội Biển Đen đã có tới 50 chiến hạm. Họ cũng phong tỏa một phần Biển Đen, cấm tàu chiến, tàu công vụ nước ngoài đi qua đây trong 6 tháng", chuyên gia này nói. "Vấn đề là tại sao lại vào lúc này. Tôi cho rằng có nhiều lý do và không phải tất cả đều vì Ukraine".

Tổng thống Nga Vladimir Putin "đang phô diễn sức mạnh", Marta Dyczok, phó giáo sư thuộc khoa Khoa học Chính trị Đại học Western, Canada, nhận xét.

Mối quan hệ Nga - phương Tây hiện không ở trạng thái tốt nhất. Hôm 21/4, trong một cuộc họp với các thống đốc bang và thành viên quốc hội, Tổng thống Putin nói Nga muốn xây dựng "quan hệ tốt" với phương Tây, "nhưng nếu ai đó nhầm lẫn rằng mục đích tốt của chúng tôi là biểu hiện cho sự yếu đuối, họ nên biết phản ứng của Nga sẽ không tương xứng, nhanh chóng và quyết liệt hơn".

"Những người muốn gây hấn nhằm đe dọa lợi ích an ninh cơ bản của Nga sẽ hối hận về hành động của họ hơn bất kỳ điều gì khác trong suốt thời gian dài", ông chủ Điện Kremlin nhấn mạnh. "Tôi hy vọng không một ai có ý định vượt qua cái gọi là lằn ranh đỏ với Nga".

Nhằm phản ứng với tình hình, Tổng thống Biden đã đề xuất tổ chức họp thượng đỉnh với Putin qua một cuộc điện đàm mà ở đó ông tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với "chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ" của Ukraine, đồng thời bày tỏ quan ngại về việc Nga điều động quân đội.

Ngoài việc phát thông điệp "nắn gân" ông Biden, ông Putin còn có những động cơ bên trong khi thực hiện màn phô diễn sức mạnh ở biên giới Ukraine. "Đây là năm bầu cử ở Nga và tỷ lệ tín nhiệm Putin đang giảm", Dyczok chia sẻ với Global News.

Nền kinh tế đang lao dốc và giá thực phẩm ở Nga đã tăng nhanh hơn tỷ lệ lạm phát chung của cả nước, theo báo cáo tháng trước của Rosstat, cơ quan thống kê liên bang Nga.

Trong khi đó, đại dịch Covid-19 đang tiếp tục tàn phá đất nước và niềm tin của công chúng vào vaccine Sputnik-V do chính Nga sản xuất đang bị xói mòn.

"Cách tốt nhất để chuyển hướng chú ý của dư luận khỏi những vấn đề trong nước là gì? Thực hiện một chính sách ngoại giao phô trương sức mạnh quân sự", ông Dyczok nói.