Vì lý do công việc, chúng tôi đã nhiều lần đến với vùng đất có địa hình trung du này. Nhưng lần trở lại Bắc Giang vào một dịp nắng nóng như táp lửa để tìm gặp Trung tá Vũ Văn Thành, Đội phó Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội, CAH Lục Ngạn thì hẳn là có một lý do rất đặc biệt - đó là muốn nghe anh kể lại một vụ thảm án xảy ra cũng lâu lắm rồi làm chấn động dư luận huyện miền núi vùng Đông Bắc. Trung tá Vũ Văn Thành nhớ lại: “Đó là một vụ án tôi được tham gia từ đầu, cũng chính tôi là người có mặt đầu tiên tại hiện trường và khám nghiệm sơ bộ trước khi lực lượng chuyên môn, nghiệp vụ từ Công an tỉnh được điều động xuống. Đó là một vụ án cho đến tận bây giờ tôi vẫn chưa thể nào quên”… Và chỉ bằng một tờ giấy trắng và một chiếc bút chì, chỉ trong thoáng chốc, Trung tá Thành đã vẽ xong sơ đồ vụ án mạng mà anh nhớ chính xác tới từng chi tiết, dù nó đã xảy ra cách đây đã 17 năm.
Thảm án
Sáng 30-7-1996, khi đó Trung tá Vũ Văn Thành mang quân hàm Đại úy cùng đồng đội nhận được tin báo về vụ án mạng xảy ra tại thôn Trại Mật, xã Tân Quang, cách thị trấn Chũ khoảng 12km về hướng Bắc. Tại hiện trường là cảnh tượng bị thảm, một cháu bé 10 tháng tuổi đang nằm trong lòng người mẹ đã chết của mình để tìm nguồn sữa. Cháu bé hành động theo bản năng đã khiến không chỉ đông đảo người dân thôn Trại Mật mà ngay cả các điều tra viên của vụ án có mặt lú đó cũng không cầm được nước mắt bởi mẹ cháu bé là chị Lê Thị Năm (SN 1971) đã tử vong do bị đâm, chém bằng nhiều nhát dao quắm. Cách đó không xa, trên giường ngủ, chồng chị Năm là anh Lành Văn Ương (SN 1969) cũng đã tắt thở bởi một phát đạn găm thẳng vào ngực. Theo lời một nhân chứng, khoảng 5h sáng ngày hôm đó, người này đến nhà anh Ương để gánh nước như mọi khi thì thấy cửa khép hờ, đèn trong nhà sáng nên đoán vợ chồng anh Ương đã dậy đi làm và không để ý. Đến khoảng 8h sáng, người này nghe tiếng mẹ anh Ương tìm đến nói to: “Giờ này mà vợ chồng chúng mày còn ngủ à? Dậy đi chứ Ương ơi”... Ngay sau đó người mẹ la hét thất thanh, mọi người chạy đến thì đã thấy cơ sự đau lòng.
Trung tá Thành lúc đó đã bế cháu bé ra khỏi xác người mẹ xấu số để trao cho bà nội cháu. Cháu bé khi được bế khỏi mẹ lúc bấy giờ mới khóc thét lên, còn trước đó vẫn hì hục rúc vào ngực mẹ. “Qua quan sát hiện trường, tôi phán đoán hung thủ đã kê một khẩu súng đằng sau cửa sổ, cạnh chỗ nằm của anh Ương. Khi phát hiện anh Ương nằm ở đó, kẻ sát nhân đã gọi anh Ương dậy và khi nạn nhân vừa ngồi dậy đã bị bắn ngay nên tư thế tử vong của anh Ương là nằm ngửa và chân vẫn còn quắp với nhau. Còn chị Năm có thể khi chạy ra cửa định tri hô thì bị hung thủ dùng dao quắm chém liên tiếp vào người khiến chị tử vong ở ngay giữa sàn nhà. May mắn cho con của vợ chồng nạn nhân là cháu Lành Thị Anh (SN 1991) và Lành Văn Luân (SN 1994) khi đó ngủ với bố nhưng không hề hay biết chuyện gì nên sống sót. Chỉ khi nghe thấy bà gọi cửa, hai cháu mới thức dậy; còn cháu bé ngủ với mẹ là cháu Lành Văn Sang, lúc đó mới được 10 tháng tuổi khi tỉnh dậy không thấy mẹ đâu đã bò từ giường xuống đã bị ngã và bò tới chỗ mẹ”, Trung tá Thành hồi tưởng...
Lộ diện nghi can
Theo nhận định ban đầu đây là vụ án do tư thù hiềm khích và mâu thuẫn cá nhân chứ không phải cướp tài sản. Nổi bật hơn cả trong các đối tượng tình nghi là La Văn Hùng (SN 1971), cùng trú ở thôn Trại Mật, Tân Quang, Lục Ngạn. Trước thời điểm xảy ra vụ án, năm 1991, anh Ương và Hùng cùng nhau đi đào vàng ở xã Sa Lý, Lục Ngạn. Chẳng được bao lâu thì 2 người xảy ra mâu thuẫn nên anh Ương quyết định bỏ về nhà không làm cùng nữa. Nghi ngờ anh Ương có quan hệ với vợ mình nên Hùng và anh Ương đã vài lần xô xát, đánh nhau. Trước 1 tháng xảy ra vụ án mạng, Hùng đã viết giấy đe dọa sẽ lấy mạng cả nhà anh Ương và đi tìm mua 1 khẩu súng kíp của một người quen, tuy nhiên do khẩu súng lâu ngày không sử dụng nên không bắn được. 2 ngày trước vụ án, vào buổi sáng ngày 28-7-1996, Hùng đem súng đến nhà ông Triệu Chăn Dếnh ở xóm bên để nhờ sửa vì súng bị liệt cò….
Tất cả những thông tin này được Đại úy Thành cùng đồng đội chắp nối, kết hợp với những chứng cứ quan trọng thu thập được, cơ quan điều tra đã có đủ cơ sở để nhận định Hùng chính là hung thủ gây ra vụ án mạng đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, sáng ngày 1-8-1996, khi các trinh sát ập vào nhà Hùng để tiến hành bắt giữ y phục vụ cho công tác điều tra thì Hùng đã bỏ trốn khỏi địa phương. Ngay sau đó, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra quyết định truy nã đặc biệt La Văn Hùng. Trung tá Thành kể lại: “Dù đã xác định được hung thủ nhưng hắn đã “lặn không sủi tăm” khiến chúng tôi ăn không ngon, ngủ không yên. Thỉnh thoảng gia đình nạn nhân lại có người hỏi chúng tôi xem đã bắt được hung thủ chưa khiến anh em càng quyết tâm phải tìm bắt bằng được y. Thế nhưng đằng đẵng suốt gần 10 năm trời không hề phát hiện ra manh mối của Hùng. Nói vụ án này nổi tiếng nhất huyện Lục Ngạn khi đó cũng bởi lẽ đã tưởng chừng bị “thối” khi không truy bắt được hung thủ, nhưng…”.
Lưới trời lồng lộng
Tại Lạng Sơn một chiều cuối đông ngày 5-11-2005, xuất hiện một vài người xâm nhập trái phép từ Trung Quốc vào nước ta qua cửa khẩu mốc 54 thuộc huyện Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn đã bị cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Chi Lăng phát hiện. Trong số 3 người bị bắt giữ với một số hàng lậu có 1 người đàn ông trung tuổi có dấu hiệu khả nghi khi hành lý của anh ta có 1 khẩu súng ngắn tự chế và 1 con dao nhọn. Bị truy hỏi nguồn gốc số vũ khí không có đăng ký trên anh ta ấp úng không trả lời được nên đã bị lực lượng chức năng tách riêng để điều tra làm rõ. Khi đó anh ta xuất trình một CMTND và nói mình tên Tạ Bằng, người Trung Quốc thường qua lại biên giới làm ăn. Số vũ khí trên anh ta mua lại từ người khác để phòng thân chứ không có ý định hại ai. Sau một hồi truy hỏi, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Tạ Bằng đã khai nhận thực chất là người Việt Nam, quê ở Lục Ngạn, Bắc Giang.
Thông tin về Tạ Bằng lập tức được chuyển về CAH Lục Ngạn để xác minh, kiểm tra. Trung tá Thành cho biết, ngay lúc đó, bằng linh cảm nghề nghiệp, anh cùng các trinh sát của đội nhận định Tạ Bằng có thể chính là hung thủ giết người có lệnh truy nã đặc biệt gây ra vụ thảm án tại thôn Trại Mật cách đó gần 10 năm. Tại trụ sở Đồn biên phòng Chi Lăng, qua nhận dạng, đối chiếu với lệnh truy nã đặc biệt, tổ công tác CAH Lục Ngạn ngay lập tức xác định Tạ Bằng chính là La Văn Hùng, hung thủ giết người đặc biệt nghiêm trọng mà các anh đã vất vả truy tìm suốt 10 năm qua. Bị di lý về trụ sở Công an tỉnh Bắc Giang, La Văn Hùng vẫn quanh co chối cãi, chỉ đến khi người nhà của hắn đến nhận dạng thì Hùng mới chịu cúi đầu thừa nhận mình chính là kẻ sát nhân năm xưa. Gây án xong Hùng đã vượt biên sang Quảng Tây, Trung Quốc. Tại đây Hùng nhờ 1 người quen trước đây cùng đi đào vàng giới thiệu vào làm thuê cho 1 cửa hàng bán hoa quả. Quá trình làm thuê, chủ nhà thấy Hùng chăm làm lại không có người thân thích nên đã nhận y làm con nuôi và cưới vợ cho. Sau khi có gia đình, Hùng chí thú làm ăn, học tiếng Trung Quốc với mục đích che mắt mọi người về quá khứ tội lỗi của mình. Sống ở Quảng Đông được gần 10 năm, Hùng được cấp giấy tờ tùy thân với tên Tạ Bằng.
Hùng đinh ninh rằng 10 năm trôi qua, tội ác xưa đã bị chôn vùi, không còn ai nhận ra y trong bộ dạng một người Trung Quốc với cái tên hoàn toàn mới Tạ Bằng, Hùng trở về Việt Nam và bị bắt… Tại phiên tòa sơ thẩm, La Văn Hùng đã bị tuyên phạt mức án tử hình. Khi biết tin Hùng bị bắt, người dân thêm vững tin vào pháp luật vì cuối cùng cái ác đã được đưa ra ánh sáng, công lý được thực thi…
