- Tổng thống Brazil đối mặt nguy cơ bị luận tội
- Vụ bắt giữ "phả hơi nóng vào gáy" Tổng thống Brazil
- Tổng thống Brazil bị cáo buộc nhận hối lộ
Đây là cuộc điều tra tham nhũng lớn nhất trong lịch sử nền kinh tế số 1 Mỹ Latinh và nhiều người còn so sánh nó với cuộc điều tra mang tên “Bàn tay sạch” nổi tiếng của Italy nhằm phanh phui tình trạng tham nhũng tại nước này hồi thập niên 1990.
Tổng thống Brazil Michel Temer bị cáo buộc dính líu tới tham nhũng
Phanh phui mạng lưới rửa tiền quy mô lớn
Được thành lập vào năm 1953, Petrobras là một trong những tập đoàn lớn nhất Mỹ Latinh. Vụ bê bối tại đây bị phanh phui từ tháng 3-2014 khi 9 thẩm phán ở Curitiba, thủ phủ bang Parana và cảnh sát Brazil liên bang tiến hành chiến dịch “Lava Jato” (tiếng Tây Ban Nha nghĩa là “Rửa xe”) điều tra Petrobras cùng các đối tác trong ngành xây dựng và công trình công cộng.
Đơn vị được gọi tắt là “Nhóm Lava Jato” này được hưởng quyền hoạt động khá độc lập và có nhiệm vụ ban đầu chỉ là điều tra đường dây rửa tiền qua hệ thống cửa hàng rửa xe ô tô nằm trong các trạm xăng. Từ đây, cảnh sát Brazil đã phát hiện ra một mạng lưới hối lộ tham nhũng của các giám đốc Petrobras, chính trị gia và doanh nghiệp ký kết hợp đồng làm ăn với tập đoàn này nhằm nâng giá dự án, sau đó chia nhau khoản tiền chênh lệch.
Cựu Giám đốc bộ phận cung ứng của Tập đoàn Petrobras, Paulo Roberto Costa là người đầu tiên khai báo đã nhận tiền hối lộ từ mạng lưới rửa tiền quy mô lớn này với hy vọng được giảm án sau khi ông ta bị bắt.
Theo đó, Petrobras buộc các đối tác mỗi lần ký hợp đồng kinh tế phải lại quả cho công ty. Đồng tiền dơ bẩn này dùng để gây quỹ vận động tranh cử của Đảng Lao động và các đảng trong liên minh cầm quyền, đồng thời chảy vào túi của các lãnh đạo trong công ty.
Đổi lại, các đối tác có thể tâng giá hợp đồng lên đến 20% so với giá trị thực để hợp thức hóa phần lại quả khoảng 3% trên mỗi hợp đồng. Cảnh sát ước tính đường dây này đã dùng khoảng 4 tỷ USD hối lộ hàng loạt chính trị gia và ban lãnh đạo Petrobras để đổi lấy những hợp đồng béo bở.
Hàng loạt chính trị gia bị điều tra
Đến nay, hơn 100 cá nhân đã bị kết tội tham nhũng, rửa tiền và hoạt động tội phạm có tổ chức, trong đó có hàng chục lãnh đạo từ các tập đoàn xây dựng và kỹ thuật hàng đầu Brazil. Khoảng 50 chính trị gia, trong đó có các hạ nghị sỹ, thượng nghị sỹ và thống đốc bang, thuộc diện bị điều tra. Petrobras đã mất khoảng 2 tỷ USD trong vụ bê bối tham nhũng quy mô lớn này.
Đáng chú ý, ngày 26-6 vừa qua, Viện Kiểm sát Brazil đã chuyển lên Tòa án Tối cao kết luận điều tra trong đó khẳng định Tổng thống Michel Temer dính líu tới tham nhũng. Ngày 10-10, Hạ viện Brazil bắt đầu xem xét đề xuất của Tòa án Tối cao nước này về việc đưa Tổng thống Michel Temer ra xét xử trước một tòa án hình sự vì cáo buộc tham nhũng. Đây là lần thứ hai cơ quan lập pháp Brazil phải bỏ phiếu liên quan đến những cáo buộc tham ô của người đứng đầu nhà nước.
Trước đó, ngày 20-9, Tòa án Tối cao Brazil đã bỏ phiếu thông qua việc đưa ông Temer ra xét xử trong một phiên tòa tại Quốc hội.
Theo quyết định của tòa, ông Temer bị cáo buộc tham gia vào một đường dây nhận hối lộ với số tiền lên tới 175 triệu USD để đổi lấy việc tạo thuận lợi cho công ty Caixa Económica ký hợp đồng với Petrobras. Nếu 2/3 trong tổng số hạ nghị sĩ thông qua cáo buộc này, ông Temer sẽ bị đưa ra xét xử tại một tòa hình sự hoặc Thượng viện, theo như luật pháp quy định. Tổng thống Temer sẽ bị phế truất nếu bị kết tội.
Không chỉ Tổng thống đương nhiệm bị cáo buộc dính líu tới tham nhũng, ngày 12-7 vừa qua, tòa sơ thẩm Brazil cũng đã tuyên án 9 năm rưỡi tù giam đối với cựu Tổng thống Lula da Silva vì tham gia đường dây tham nhũng của Petrobras. Tuy nhiên, vụ án này còn chờ kết quả của phiên tòa phúc thẩm, dự kiến diễn ra vào năm tới.
Ngày 2-10-2017, thẩm phán liên bang Brazil Sérgio Moro tuyên bố quá trình điều tra vụ bê bối tham nhũng tại Tập đoàn dầu khí quốc gia Petrobras ở nước này sắp đi tới hồi kết. Thẩm phán này cho biết, nhà chức trách vẫn đang tiếp tục điều tra, tuy nhiên đa phần công việc gần như đã hoàn thành.
Ông nhấn mạnh quá trình điều tra “khá mệt mỏi và vất vả”, tuy nhiên khẳng định sẽ nỗ lực để đi tới cùng vụ điều tra với khối lượng công việc khổng lồ này. “Mục tiêu của chiến dịch này là nhằm mang đến một thông điệp rõ ràng rằng luật pháp phân minh, không ngoại trừ bất cứ tổ chức hay cá nhân nào”, cảnh sát liên bang Igor Romario de Paula khẳng định.
Phát hiện của “Nhóm Lava Jato” không chỉ làm chính trường quốc gia lớn nhất Nam Mỹ này chao đảo mà còn tạo “dư chấn” sang các nước Argentina, Colombia, Cộng hòa Dominica, Ecuador, Guatemala, Mexico, Panama, Peru, Venezuela, Angola và Mozambique vì đường dây tham nhũng liên quan đến Tập đoàn xây dựng Odebrecht, tâm điểm của vụ bê bối Petrobras.
