- Động đất kinh hoàng ở Mexico: Thương vong tăng chóng mặt
- Đảm bảo an toàn cho công dân Việt Nam sau trận động đất tại Mexico
- Những hình ảnh chân thực nhất về trận động đất kinh hoàng ở Mexico
Kể từ năm 2012, người dân thành phố Mexico đã nộp gần 6.000 đơn khiếu nại về tình trạng vi phạm trong các dự án xây dựng. Chỉ tính riêng trong năm 2016, đã có tới 1.271 đơn khiếu nại về vi phạm quy định về sử dụng đất được gửi tới Văn phòng Công tố về Quy hoạch và Môi trường, cơ quan giám sát của thành phố về sự tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực môi trường và xây dựng.
Tuy nhiên, đây chỉ là cơ quan có chức năng cảnh báo về tính rủi ro nên các khuyến nghị không mang tính ràng buộc pháp lý. Trong khi mọi việc dường như vẫn “giậm chân tại chỗ” thì trận động đất kinh hoàng xảy ra hôm 19-9.
Ít nhất 44 tòa nhà ở Thủ đô Mexico đã đổ sập sau trận động đất 7,1 độ richter hôm 19-9
Nhà sập nằm trong diện “tình nghi”
Maria del Rosario Acosta Olivares bắt đầu thuê căn hộ trong tòa nhà 5 tầng ở số 241 phố Rebsamen tại khu Narvarte từ tháng 8-2013. Sau trận động đất 6,4 độ richter vào tháng 5-2014, Acosta Olivares nhận thấy tường nhà xuất hiện nhiều vết nứt. Cô đã trình báo chính quyền địa phương thuộc khu vực Benito Juárez, yêu cầu nhà chức trách kiểm tra tòa nhà. Văn phòng bảo vệ dân sự đồng ý kiểm tra, nhưng đến trong khi cô đi vắng. Khi trận động đất 7,1 độ richter xảy ra hôm 19-9, tòa nhà 241 Rebsamen đổ sập. Ana Ramos, một trong những hàng xóm của Acosta Olivares bị mắc kẹt bên trong. Thi thể của người phụ nữ này phải 2 tuần sau, đến hôm 1-10 mới được tìm thấy.
Tương tự, tại khắp khu vực Benito Juárez và Cuauhtémoc, các tòa nhà bị sập hoặc hư hỏng từng là chủ đề khiếu nại của công dân. Ít nhất 44 tòa nhà nằm trong diện nghi vấn vì thiếu an toàn đã đổ sụp, đáng chú ý là số lượng tòa nhà mới xây hoặc mới được sửa sang gần đây đã bị thiệt hại một cách đáng kinh ngạc, như tòa nhà 11 tầng tại 66 San Antonio Abad, khu Tránsito ở Cuauhtémoc. 55 căn hộ tại đây được bán với giá 1,6 triệu peso (khoảng 84.000 USD) mỗi căn và những cư dân đầu tiên chuyển đến đây chưa đầy 1 năm trước.
Sau khi tòa nhà bị đổ sập một phần trong trận động đất mới nhất, hiện cư dân đã được phép về ở nhưng rất nhiều người sợ không dám về. Đại diện cư dân ở Cuauhtémoc, ông Ricardo Monreal cho biết, hiện họ đang có trong tay nhiều giấy tờ cần thiết về vi phạm của Ban quản lý và sẽ bàn giao cho văn phòng công tố viên.
Hệ lụy của phát triển “nóng”
Nhiều tòa nhà được xây mới sau năm 1985, năm xảy ra trận động đất làm rung chuyển thành phố Mexico khiến 100.000 tòa nhà bị hư hại nghiêm trọng. Khi đó, thành phố Mexico bước vào quá trình khôi phục cơ sở hạ tầng, nhất là lĩnh vực bất động sản. Giai đoạn từ năm 2000-2015, dân số của thành phố chỉ tăng 3%, nhưng giá nhà tăng 20%; ở các khu vực trung tâm của Benito Juárez, Cuauhtémoc, Miguel Hidalgo và Venustiano Carranza, giá cả tăng trung bình 37%.
“Chúng tôi đã bị tước mất quyền được thông báo, quyền hiểu về rủi ro và tự quyết định của mình. Không chỉ mất đi nơi ở, chúng tôi còn mất cả mạng sống”.
Acosta Olivares (Một cư dân Mexico sống trong tòa nhà bị sập vì động đất hôm 19-9)
Tuy nhiên, tốc độ xây dựng quá nóng đã làm hao hụt những tính toán dự phòng động đất. Các kỹ sư xây dựng thường không tính đến thực tế rằng nền của thành phố này là hồ nước và lớp đất mềm bên dưới có thể khuếch đại sức tàn phá của một trận động đất. Trước sự bùng nổ trong lĩnh vực nhà ở, các kỹ sư dân dụng đã cảnh báo rằng, những dự án phát triển các tòa nhà cao tầng làm cho đất khô hơn, tăng nguy cơ động đất, đồng thời làm suy yếu nền móng của các tòa nhà lân cận.
Trong nhiều trường hợp, các nhà đầu tư đơn giản là bị cáo buộc vi phạm các quy định. Đơn cử như tòa nhà Nuevo León 238 trong khu phố Hipódromo Condesa, đơn vị thi công đã bổ sung thêm đường đón máy bay trực thăng trên mái nhà. Khi người dân phàn nàn rằng tòa nhà 9 tầng này quá tải, không được phép xây bãi đỗ máy bay trực thăng nhưng các nhà quản lý không quan tâm. Tòa nhà đã bị sập một phần trong trận động đất hôm 19-9.
Cùng với lỗi vi phạm của chủ đầu tư, yếu kém trong quản lý cũng là nguyên nhân dẫn đến loạt nhà đổ sụp sau động đất ở Thủ đô Mexico. Sau năm 1985, Mexico áp dụng một cải cách quan trọng là tạo ra một chức danh giám sát khả năng ứng phó với động đất - “Giám đốc chịu trách nhiệm về xây dựng” (gọi tắt là DRO) ở mỗi địa phương. Các kiến trúc sư hoặc kỹ sư có thể được bổ nhiệm có thời hạn vào vị trí này trong mỗi đợt thi tuyển. Tuy nhiên, vào năm 2016, Văn phòng Thị trưởng Ángel Mancera đã đình chỉ đạo luật cho phép các cơ quan thành phố phê chuẩn DRO. Ngay như khu vực Benito Juárez đã đề cập ở trên, mặc dù chính quyền “bật đèn xanh” nhưng DRO ở đây không thể làm việc vì giấy phép hết hạn.
