Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam: Lỗ hàng nghìn tỷ do đầu tư tài chính

ANTD.VN - Kết luận thanh tra của Thanh tra Bộ Tài chính đối với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản (TKV) trong năm 2015 cho thấy, hoạt động đầu tư tài chính dài hạn của công ty mẹ cũng như các công ty thành viên là nguyên nhân tạo nên những khoản lỗ hàng nghìn tỷ đồng của Tập đoàn này.

Cùng với công ty mẹ, Đoàn Thanh tra Bộ Tài chính đã thanh tra tình hình kinh doanh của 5 công ty thành viên gồm: Tổng Công ty Công nghiệp Hóa chất mỏ, Tổng Công ty Khoáng sản TKV, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV, Công ty CP Địa chất mỏ, Công ty CP Địa chất Việt Bắc. Kết quả cho thấy, nhiều khoản đầu tư tài chính dài hạn bị thua lỗ, dẫn đến lợi nhuận chưa phân phối của TKV âm 478 tỷ đồng trong năm 2015.

Vay gần 50 nghìn tỷ đầu tư các dự án

Theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2015 của TKV, tính đến cuối năm 2015, tổng tài sản của TKV đạt hơn 138.526 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 38.182 tỷ đồng. Tuy nhiên, tổng nợ phải trả của tập đoàn lên tới gần 100.344 tỷ đồng, trong đó, nợ ngắn hạn là 37.609 tỷ đồng, nợ dài hạn 62.734 tỷ đồng. Như vậy, nợ phải trả của tập đoàn gấp hơn 2,6 lần vốn chủ sở hữu và tương đương 72% tổng tài sản.

Cũng theo kết luận thanh tra của Thanh tra Bộ Tài chính, tại thời điểm 31-12-2015, có 2/6 doanh nghiệp được thanh tra để nợ phải trả quá hạn với số tiền gần 8,5 tỷ đồng; 6/6 doanh nghiệp có nợ phải trả dài hạn với tổng số nợ gần 48.164 tỷ đồng, chủ yếu là các khoản vay dài hạn để đầu tư các dự án, không phát sinh nợ quá hạn.

Kết luận thanh tra cũng cho thấy, 5/6 đơn vị được thanh tra có hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu đảm bảo khả năng trả nợ theo quy định (không vượt quá 3 lần). Tuy nhiên, Tổng Công ty Công nghiệp Hóa chất mỏ có hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu lên tới 3,79 lần. Nguyên nhân là do đầu tư mới dự án nhà máy sản xuất Amon Nitrats công suất 200.000 tấn/năm, tổng mức đầu tư hơn 5.761 tỷ đồng, gấp hơn 4,4 lần vốn điều lệ của Tổng Công ty đã được phê duyệt là 1.300 tỷ đồng.

Thua lỗ do đầu tư ngoài ngành

Về đầu tư tài chính, có 4/6 doanh nghiệp được thanh tra có hoạt động đầu tư tài chính tại thời điểm 31-12-2015 với số vốn hơn 17.157 tỷ đồng. Trong đó, có 3/6 doanh nghiệp đầu tư tài chính dài hạn và một số đơn vị đầu tư chưa hiệu quả.

Cụ thể, theo báo cáo, Công ty mẹ - Tập đoàn đầu tư tài chính dài hạn tại thời điểm 31-12-2015 hơn 15.729 tỷ đồng vào 59 công ty, bao gồm 49 công ty con, 7 công ty liên doanh, liên kết và 3 công ty khác. Năm 2015, có 50 công ty kinh doanh có lãi số tiền gần 655 tỷ đồng, cổ tức là lợi nhuận được chia năm 2015 là 98,6 tỷ đồng (chiếm 0,63% trên tổng số vốn đầu tư tài chính), tuy nhiên, có 9 công ty kinh doanh thua lỗ số tiền hơn 594 tỷ đồng. Lũy kế đến hết năm 2015, có 11 công ty kinh doanh lỗ số tiền hơn 1.407 tỷ đồng.

Hoạt động đầu tư, kinh doanh của Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam trong năm 2015  khá “bết bát”

Điển hình là Tổng Công ty Điện lực TKV lỗ hơn 828 tỷ đồng, nguyên nhân chủ yếu là do phát sinh lỗ chênh lệch tỷ giá ngoại tệ lớn (từ năm 2005 đến 2015 hơn 3.043 tỷ đồng) nhưng chưa được tính hết trong cơ cấu giá bán điện, nếu tính hết vào giá bán điện thì kết quả kinh doanh của Tổng Công ty sẽ có lãi.

Ngoài ra còn có Công ty CP Vận tải thủy - Vinacomin lỗ 139 tỷ đồng; Công ty CP Cromit Cổ Định Thanh Hoá - TKV lỗ 115 tỷ đồng; Công ty Đóng tàu Sông Ninh - TKV lỗ 90 tỷ đồng; Công ty Liên doanh Aluminna (Campuchia - Việt Nam) lỗ 69 tỷ đồng; Công ty CP Than Tây Nam Đá Mài - Vinacomin lỗ gần 70 tỷ đồng và Công ty CP Sắt Thạch Khê lỗ hơn 17 tỷ đồng.

Trong khi đó, Tổng Công ty Khoáng sản TKV cũng có khoản đầu tư tài chính dài hạn hơn 720 tỷ đồng vào 18 công ty. Trong số này, có 11 công ty có lãi gần 72 tỷ đồng nhưng 7 công ty còn lại thua lỗ lên tới hơn 124 tỷ đồng trong năm 2015. Tại thời điểm 31-12-2015, có 12 công ty lỗ tới hơn 284 tỷ đồng.

Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV cũng đầu tư tài chính dài hạn 514 tỷ đồng vào 12 công ty. Năm 2015 có 12 công ty kinh doanh có lãi hơn 86 tỷ đồng, nhưng có 3 công ty lỗ lũy kế gần 266 tỷ đồng.

Đến thời điểm thanh tra, TKV đã thoái vốn Nhà nước tại 13/17 đơn vị nhưng vẫn còn 4 đơn vị chưa thực hiện thoái vốn, bao gồm: các chứng chỉ quỹ, tương ứng 11,04 tỷ đồng góp vốn vào Quỹ đầu tư BIDV - Partner; 48 tỷ đồng đầu tư vào Công ty CP Đầu tư phát triển khu kinh tế Hải Hà; 39 tỷ đồng vào Công ty CP Đại lý Hàng Hải; 76 tỷ đồng vào Công ty CP Vận tải thủy.

Tập đoàn cũng chưa thực hiện chuyển nhượng vốn góp ở nước ngoài tại 3 đơn vị. Trong đó, có số vốn đầu tư 55,8 tỷ đồng vào Công ty liên doanh khoáng sản Stung Treng tại Campuchia nhưng dự án này đã dừng triển khai và giải thể trong năm 2016.

Ngoài ra, đối với một số đơn vị như Liên doanh Alumina (Campuchia) và Sắt Phu Nhuon, Muối - Hoá chất (Lào), TKV đang hoàn thiện hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương phê duyệt hình thức tái cơ cấu theo hướng chuyển nhượng để thu hồi vốn hoặc giải thể đối với các dự án đã hết hạn thăm dò và không được gia hạn giấy phép theo quy định của nước sở tại.

Tập đoàn cũng chưa hoàn thành việc phá sản doanh nghiệp tại Công ty CP Đóng tàu Sông Ninh với giá trị vốn góp 20,52 tỷ đồng (chiếm 36% vốn điều lệ). Đến nay, Tập đoàn đã gửi đơn lên Toà án xin giải quyết phá sản công ty.