Để DN tự công bố sản phẩm thực phẩm sẽ không thể kiểm soát chất lượng an toàn

ANTD.VN - Gần đây, một số hiệp hội về thực phẩm có văn bản đề nghị Chính phủ, Bộ Y tế cho phép doanh nghiệp được tự công bố phù hợp quy định ATTP với sản phẩm thực phẩm bao gói sẵn. 

Để DN tự công bố sản phẩm thực phẩm sẽ không thể kiểm soát chất lượng an toàn ảnh 1Nếu để doanh nghiệp tự đưa sản phẩm ra thị trường thì không có đủ lực lượng để kiểm soát được chất lượng (Ảnh minh họa)

Theo phản ánh của doanh nghiệp, thủ tục cấp giấy công bố phù hợp quy định ATTP là “hành” doanh nghiệp bằng các “giấy phép con” trong khi hiệu quả quản lý hạn chế… Trả lời phóng viên Báo ANTĐ về vấn đề này, bà Trần Việt Nga, Phó Cục trưởng Cục ATTP - Bộ Y tế khẳng định, việc để doanh nghiệp tự công bố sản phẩm là không khả thi.

- Trong quá trình sửa đổi Nghị định 38/NĐ-CP quy định chi tiết về thi hành Luật ATTP vừa qua, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã kiến nghị bỏ thủ tục cấp công bố phù hợp quy định ATTP cho sản phẩm trước khi lưu hành mà để doanh nghiệp được tự công bố. Quan điểm của Cục ATTP về vấn đề này?

- Đúng là hiện nay có nhiều nước ở châu Âu và một số nước tiên tiến ở châu Á như Singapore, Nhật Bản đang áp dụng rất thành công phương pháp quản lý bằng cách để doanh nghiệp tự công bố phù hợp quy định ATTP, còn cơ quan quản lý Nhà nước chỉ tập trung đi hậu kiểm. Tuy nhiên, ở các nước đó, ý thức chấp hành pháp luật của người dân và doanh nghiệp rất cao.

Còn thực tế đa số các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia hay Trung Quốc cũng đang áp dụng như Việt Nam, thậm chí họ còn quản chặt chẽ hơn, tất cả các sản phẩm thực phẩm trước khi ra thị trường đều phải đăng ký với cơ quan quản lý. Với điều kiện của Việt Nam hiện nay, chúng ta chưa thể xóa bỏ thủ tục cấp công bố sản phẩm và để doanh nghiệp tự công bố được.

 Lý do vì điều kiện, quy mô sản xuất thực phẩm của nước ta còn nhỏ lẻ, đa số là cơ sở sản xuất nhỏ, hộ gia đình. Mặt khác, ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp, người dân ở nước ta còn hạn chế. Tình trạng cố tình vi phạm, lách luật để vi phạm còn phổ biến như việc dân ta “trồng rau 2 luống, nuôi lợn 2 chuồng, một để ăn và một đem bán”.

Ngoài ra, muốn chuyển từ phương thức quản lý tiền kiểm sang hậu kiểm đòi hỏi một lực lượng thanh tra chuyên ngành, quản lý thị trường hùng hậu, chất lượng cao. Chẳng hạn, Nhật Bản có đến 12.000 thanh tra chuyên ngành về ATTP, trong khi cả ngành y tế nước ta hiện chỉ có khoảng gần 400 người. Do vậy, nếu để doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường rồi thì chúng ta không thể có đủ lực lượng để kiểm soát được chất lượng. 

Để DN tự công bố sản phẩm thực phẩm sẽ không thể kiểm soát chất lượng an toàn ảnh 2Bà Trần Việt Nga - Phó Cục trưởng Cục ATTP - Bộ Y tế

- Có Hiệp hội dẫn chứng, một doanh nghiệp sản xuất bánh  socola sử dụng 12 nguyên liệu nhập khẩu thì phải xin 12 “giấy phép con” về nhập khẩu nguyên liệu và 1 “giấy phép mẹ” xác nhận công bố thành phẩm. Phải chăng thủ tục của ta hiện nay đang “hành” doanh nghiệp, là mầm mống của tiêu cực?

- Chúng tôi đã nhận được phản ánh về việc này nhưng nói như vậy là chưa phù hợp. Hiện nay, theo Thông tư 19 của Bộ Y tế thì tất cả nguyên liệu sử dụng trong sản xuất, bán trong siêu thị hay các khách sạn 4 sao trở lên đều được kê dưới dạng một bảng kê, việc này nhằm giúp kiểm soát sử dụng nguyên liệu đúng theo quy chuẩn của Việt Nam, còn giấy công bố cho sản phẩm cuối cùng thì chỉ cần 1 giấy cho 1 sản phẩm. Nói cách khác, không phải doanh nghiệp mất 13 loại giấy tờ như dẫn chứng trên mà chỉ cần 1 tờ giấy làm các bảng kê các loại nguyên liệu mà thôi.

Thực tế, tại dự thảo sửa đổi Nghị định 38, khi xây dựng, chúng tôi cũng đã giảm bớt nhiều thủ tục không cần thiết để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Với những thủ tục cần thiết thì vẫn phải giữ lại vì ATTP là mặt hàng trực tiếp liên quan đến sức khỏe, tính mạng con người, còn những cán bộ lợi dụng thủ tục để có hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực thì phải xử nghiêm.

- Nhiều doanh nghiệp cho rằng việc cấp công bố phù hợp quy định ATTP thông qua hồ sơ do doanh nghiệp nộp lên chỉ là thủ tục hành chính kiểm soát “trên giấy tờ”, không có hiệu quả trong việc giảm tình trạng mất ATTP? 

- Cấp công bố phù hợp quy định ATTP đúng là một thủ tục hành chính song nói thủ tục này không có hiệu quả quản lý là không đúng, bản chất của nó không phải là “chỉ làm trên giấy tờ”. Tôi lấy ví dụ, một doanh nghiệp khi nộp hồ sơ lên, họ sẽ kê khai đầy đủ sản phẩm của họ sử dụng phụ gia gì, hàm lượng bao nhiêu… trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước lúc này là phải thẩm định hồ sơ, xem việc kê khai của doanh nghiệp đã phù hợp quy định chưa. Nếu thấy không phù hợp, cơ quan quản lý sẽ hướng dẫn doanh nghiệp điều chỉnh lại để sản phẩm trước khi được cấp phép lưu hành ra thị trường đạt đầy đủ các tiêu chuẩn về ATTP.

Nếu không có bước kiểm soát này, doanh nghiệp cứ sản xuất sau đó tự mình công bố rồi bán ra thị trường, không ai dám chắc sản phẩm đó có đạt các tiêu chuẩn hay không, thậm chí bản thân doanh nghiệp cũng không biết sản phẩm của mình có đạt tiêu chuẩn hay không. 

- Cảm ơn Phó Cục trưởng!