Chậm ứng dụng công nghệ, nông sản Việt khó xuất ngoại

ANTD.VN - Nông nghiệp công nghệ cao là chìa khóa để giải bài toán về chất lượng nông sản, song đến nay việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp còn quá chậm.

Sản xuất nhỏ lẻ, chất lượng thấp khiến nông sản Việt luôn phải “giải cứu”

Tháng 12-2012, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quyết định chương trình  quốc gia ứng dụng phát triển nông nghiệp công nghệ cao với nhiều mục tiêu. Năm 2013, Thủ tướng tiếp tục phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp với mục tiêu chuyển sản xuất từ lượng sang chất. Tuy vậy, đến nay, tỷ lệ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vẫn quá thấp.

Nông sản Việt bị lấn sân

Tính đến tháng 3-2017, mới có 15 dự án ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp đang được Nhà nước hỗ trợ với tổng số vốn hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước trên tổng số vốn đối ứng từ doanh nghiệp là 156,3 tỷ đồng/284,6 tỷ đồng. Ngoài ra, Bộ NN&PTNT đã thẩm định và công nhận 25 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trong số này có 11 doanh nghiệp đầu tư sản xuất giống cây trồng vật nuôi, 14 doanh nghiệp sản xuất thực phẩm.

Theo Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương Cao Đức Phát, việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao còn chậm, đến nay, mới có Lâm Đồng ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp, một số tỉnh, thành phố khác như TP.HCM, Đồng Nai dù đã thành lập khu nông nghiệp công nghệ cao nhưng cũng mới manh nha, chưa phát triển.

Hiện cả nước mới có 3 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được Thủ tướng Chính phủ thành lập gồm Hậu Giang, Phú Yên và Bạc Liêu. Nhưng hiện 2 khu ở Hậu Giang và Phú Yên mới trong giai đoạn đầu xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật.

Nhìn từ thực tiễn Lâm Đồng, ông Phạm S, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, Việt Nam hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng thì ngành nông nghiệp cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Rõ ràng, khả năng hội nhập quốc tế của doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam chưa sẵn sàng, thậm chí còn lúng túng, sức cạnh tranh yếu và kém thích ứng với thị trường quốc tế.

“Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do là cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam, tuy nhiên thực tế tỷ lệ nông sản sản xuất thô còn cao, chất lượng thấp, nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng khiến nông sản Việt mất đi tính cạnh tranh. Bởi vậy, Việt Nam không những mất đi lợi thế thị trường xuất khẩu mà còn trở thành thị trường tiêu thụ cho các nước”, ông Phạm S nhận định. Ngoài ra, tỷ lệ ứng dụng cơ giới, công nghệ trong sản xuất nông nghiệp quá thấp, quy mô diện tích sản xuất manh mún, năng suất thấp khiến giá thành nông sản cao, khó cạnh tranh. 

Hết thời sản xuất theo khối lượng

Những năm qua, các địa phương đều có quy hoạch về nông nghiệp song chất lượng quy hoạch còn thấp, vì vậy, nhiều quy hoạch đã lạc hậu sau 2-3 năm. Thêm vào đó, quy hoạch dài hạn của ngành nông nghiệp chưa có, công tác dự báo thị trường nông sản thế giới còn kém, thiếu các ngành công nghiệp chế biến phụ trợ. 

Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Công nghệ cao, Bộ KH-CN nhìn nhận, với tốc độ triển khai ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp như hiện nay thì mục tiêu của chương trình quốc gia về nông nghiệp công nghệ cao được Thủ tướng phê duyệt năm 2012 rất khó khả thi. Doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao cũng đang gặp phải một số vướng mắc về đất đai, chính sách, về hợp tác giữa doanh nghiệp và nông dân mà chưa được tháo gỡ. 

Theo các chuyên gia, chìa khóa cho thực trạng sản xuất nông nghiệp manh mún, lạc hậu, chất lượng nông sản thấp là ứng dụng công nghệ, tăng tỷ lệ cơ giới hóa. “Chúng ta phải có giải pháp đồng bộ, quyết liệt hơn để nền nông nghiệp Việt Nam phát triển toàn diện, bền vững và hiện đại theo nguyên lý “lấy khoa học công nghệ làm khâu đột phá, triển khai đồng bộ ứng dụng công nghệ cao là tất yếu để nâng cao năng suất, chất lượng”, ông Lý Hoàng Tùng nhận định. 

Đặc biệt, các bộ, ngành và địa phương phải vào cuộc, chỉ đạo sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của Việt Nam và thế giới, đảm bảo chất lượng nông sản đáp ứng được hàng rào kỹ thuật của các nước tiên tiến. “Thị trường nông sản toàn cầu không thể chấp nhận nông nghiệp Việt Nam sản xuất khối lượng nông sản lớn mà chất lượng nông sản không cao, mức độ an toàn thực phẩm thấp”, ông Phạm S - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng bày tỏ.