Shisha kèm ma túy - biến tướng khó lường

ANTD.VN - Cùng với "bóng cười", shisha đang là thú tiêu khiển được giới trẻ ưa chuộng. Tại Hà Nội, rất nhiều quán cà phê, bar, kinh doanh “bóng cười”, shisha thu hút số đông giới trẻ tụ tập. Tác hại của "bóng cười", shisha thì đã rõ, nhất là khi hút kèm với ma túy. Tuy nhiên, cơ chế để xử lý đối với sản phẩm shisha còn gặp nhiều khó khăn. Đã đến lúc cần đưa shisha vào danh mục các loại hàng hóa kinh doanh có điều kiện để tránh ảnh hưởng tiêu cực tới thế hệ trẻ.

Chỉ trong tuần đầu tháng 4-2017, hai nhóm thanh niên gồm 13 người ở Quảng Ngãi và Bắc Giang đã phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng nguy kịch do ngộ độc sau hút shisha. Những vụ việc này tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về việc lạm dụng thú chơi lạ đầy nguy hiểm mang tên shisha.

Shisha kèm ma túy

Shisha là một loại cỏ tẩm hương liệu hay còn gọi là thuốc lào Ả-rập có nguồn gốc từ Trung Đông và du nhập vào Việt Nam khoảng 10 năm nay. Hút shisha và bán shisha chưa bị cấm tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Hiện tại nó như một mặt hàng phổ biến ở nhiều quán bar, karaoke để phục nhu cầu của khách chơi.

Hiện nay, việc quán cà phê vỉa hè hay sang trọng tại Hà Nội trưng bày chiếc bình vòi để sử dụng shisha là điều  không có gì lạ. Không ai có thể xác định chính xác trong bình shisha có gì, tiền chất ma túy hay tinh dầu thông thường. Thực tế này đang đặt ra câu hỏi rất lớn về việc nên hay không nên cấm hút shisha.

Chị Nguyễn Lan Anh (48 tuổi), giáo viên Khoa Quản lý Nhà nước, trường Cao đẳng Công nghệ Gia Lâm nhìn nhận: “Chỉ cần nhìn thấy thanh niên chơi shisha tôi đã cảm thấy có cái gì đó rất gần với tệ nạn ma túy. Ai có thể kiểm soát họ hút gì? Ai biết họ cho gì vào đó để hút đâu? Thực tế con đường từ chơi shisha đến nghiện ma túy là con đường rất ngắn”, chị Lan Anh lo lắng. 

Nói về khả năng hút shisha biến tướng thành sử dụng ma túy, Trung tá Nguyễn Thiện Chiến, cán bộ Phòng CSĐT Tội phạm về ma túy, CATP Hà Nội cảnh báo: “Việc thanh niên lợi dụng hút shisha nhưng thực chất cho tiền chất ma túy vào để sử dụng là rất khó kiểm soát. Có khi không phải chủ quán cho vào mà là chính khách sử dụng tự mang đến, cũng không ngoại trừ nhiều người lợi dụng cung cấp ma túy trái phép tại những điểm vui chơi”. 

“Nguy hại lớn nhất là việc sử dụng shisha trá hình khi cho tiền chất ma túy vào hút. Bởi bình chơi shisha tiện lợi, dễ tạo vở bọc cho đối tượng lợi dụng để kết hợp với ma túy đá, cần sa, tài mà… vào mà không ai biết”, Trung tá Nguyễn Thiện Chiến nhấn mạnh.

CATP Hà Nội đã từng phát hiện, bắt giữ nhóm thanh niên nam nữ sử dụng shisha tại quán Hà Nội - Cafe Arap Night (33 Phủ Doãn - Hà Nội) do dương tính với ma túy. Quá trình điều tra, cơ quan công an đã khởi tố và tạm giữ hình sự 4 đối tượng về hành vi mua bán, chứa chấp sử dụng trái phép ma túy và thu giữ 27,5 viên ma túy tổng hợp, 4 gói ma túy tổng hợp dạng “đá”.

Về mặt phòng ngừa, Trung tá Nguyễn Thiện Chiến thông tin, lực lượng CSĐT tội phạm về ma túy đã phối hợp với nhà trường để  tuyên truyền đến học sinh về tác hại của sử dụng shisha. Ngoài ra, công an các quận, huyện đã nhận được hướng dẫn tăng cường kiểm soát các quán có sử dụng và kinh doanh shisha. 

Hương liệu giá 10.000 đồng

Chỉ tính trong những ngày đầu tháng 4-2017, đã có 2 ca cấp cứu với tổng số 13 người do ngộ độc hút shisha trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi và Bắc Giang. Các bệnh nhân nhập viện vào buổi tối trong tình trạng suy hô hấp, ngộ độc khí cấp, dẫn đến tức ngực khó thở, thở gấp, hôn mê sâu. Những trường hợp này chỉ là một trong những hệ lụy về sức khỏe do lạm dụng việc sử dụng shisha. Trên thực tế, shisha không lành tính như người ta tưởng. Do nhu cầu của người chơi hay lợi nhuận của người bán, shisha được pha thêm tinh dầu, nguyên liệu mà chất lượng thì khó kiểm soát. 

Trung tuần tháng 2 vừa qua, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội đã kiểm tra phát hiện lô hàng chủ yếu chứa tinh dầu, nguyên liệu hút shisha không hóa đơn, chứng từ. Chủ nhân khai nhận nhập từ Trung Quốc vào Việt Nam để tiêu thụ. Như vậy, nguyên liệu đầu vào phục vụ cho chơi shisha đơn thuần cũng đầy hàng trôi nổi. Đó là lý do khiến những ca ngộ độc, thậm chí tử vong do hút shisha gia tăng trong thời gian qua.

Theo chỉ huy CAP Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, nhiều lọ tinh dầu, nguyên liệu shisha có giá chỉ 10.000 đồng, trong khi hàng chuẩn phải lên tới hàng trăm nghìn đồng. Điều này cho thấy giá cả như thế thì người chơi chỉ có hút hóa chất thôi chứ đồ “xịn” là điều không tưởng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, chủ yếu hàng hóa cung cấp bán cho việc hút shisha trên thị trường Hà Nội hiện nay đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Vì lợi nhuận, người kinh doanh sẵn sàng lấy hàng giả, kém chất lượng để bán cho người sử dụng. Bởi vậy, nguy cơ hủy hoại sức khỏe, mang bệnh từ việc hút shisha kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái là khó tránh khỏi.

Theo nghiên cứu mới đây của Trung tâm Cộng tác kiểm soát thuốc lá Anh, hút một mẻ shisha (30 phút), lượng khí CO tiêu thụ sẽ cao gấp 4-5 lần so với một điếu thuốc. Trong tình huống xấu nhất, nó độc hại gấp từ 400 đến 450 lần so với thuốc lá. Hơn nữa, giống như ngộ độc khí than, hàm lượng CO cao có thể dẫn đến tổn hại não và bất tỉnh.

Nghiên cứu tại Pakistan cho thấy, mức độ huyết thanh CEA (Carcinoembryonic Sntigen) gây ung thư tăng rất cao nếu người ta hút shisha từ 3-8 lượt mỗi ngày trong khoảng từ 2 đến 6 tiếng. Đây là lý do một số nước liệt  shisha  vào danh mục bị hạn chế với lý do chưa kiểm định an toàn. Còn một số nước Trung Đông thì cấm hút shisha tại tất cả các điểm công cộng. 

Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần cho biết, một bình shisha như vậy phải hút trong thời gian ít nhất là 40 phút, như vậy số lần hít vào sẽ là từ 50-200 lần, đây là một con số khủng khiếp. Lượng khói này tương đương với 0,15-0,5 lít khói do cho nhiều tạp chất hoặc chất kích thích như rượu mạnh, cà phê… vào bình shisha để hút. Đặc biệt, lượng nicotine trong shisha đi vào bên trong cơ thể còn cao hơn cả thuốc lá đến 75%. Bởi vậy mà hút shisha rất độc hại và có thể là tác nhân gây ung thư.

Nhà nước cần có những quy định kiểm soát hoạt động mua bán, sử dụng shisha như: nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán shisha; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi để mua bán shisha; bán, cung cấp shisha cho người chưa đủ 18 tuổi; quảng cáo, khuyến mãi, tài trợ, tiếp thị shisha; việc vận động, ép buộc người khác sử dụng shisha... Bởi, trước những tác hại, “biến tướng” từ việc hút shisha gây hại cho sức khỏe, tính mạng con người, cần coi đây là sản phẩm kinh doanh có điều kiện.

Việc xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, bổ sung những quy định kiểm soát shisha là cơ sở để cơ quan chức năng quản lý và xử lý vi phạm một cách triệt để “biến tướng” sử dụng shisha kèm các chất như ma túy “đá”, ma túy tổng hợp...

Nhiều quốc gia trên thế giới đã cảnh báo về tác hại của shisha thông qua những nghiên cứu chuyên sâu. Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo, trong một lượt hút shisha kéo dài 1 giờ, một người có thể sẽ hít nhiều gấp 100 đến 200 lượng khói và nhiều hơn 70% lượng nicotin so với hút một điếu thuốc lá.